Help je lijf een handje

Interview Hester den Ruijter - Zelfcontrole Bloeddruk

Start vanaf je 40ste met bloeddruk meten

Hoogleraar Hester den Ruijter (42) uit het UMC Utrecht doet onderzoek naar hart-en vaatziekten en heeft speciale aandacht voor het vrouwenhart. Hartproblemen op tijd signaleren is essentieel, maar hoe herken je die? Etos vroeg Hester waarom het meten van je bloeddruk zo belangrijk is en legde haar 8 andere vragen voor.

Wat voor rol speelt de bloeddruk bij mogelijke hart- en vaatziekten?

Een hoge bloeddruk verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. Een langdurig hoge bloeddruk beschadigt namelijk de wanden van de vaten waardoor slagaderverkalking kan ontstaan. Het gevolg: de vaten worden minder elastisch en de bloeddruk neemt verder toe. Het hart moet nog harder werken en ‘slijt’ eerder. Als de bloedvaten constant onder een te hoge druk staan, verhoogt dat op de lange termijn het risico op hart- en vaatproblemen, zoals hartfalen, een beroerte of een hartinfarct.

Waarom is het belangrijk om op tijd te beginnen met het meten van je bloeddruk?

Een te hoge bloeddruk heb je meestal niet door. Ook als je gezond eet en veel sport kun je toch een hoge bloeddruk hebben. Hoe langer je daarmee rond blijft lopen, hoe meer schade het aanbrengt in het vaatstelsel met alle mogelijke gevolgen van dien. Een hoge bloeddruk is vrij eenvoudig te behandelen, maar schade aan hart of vaten niet. Daarom is het voor iedereen waardevol om je bloeddruk in de gaten te houden en deze vanaf je veertigste jaarlijks (thuis) te meten, óók als je je helemaal gezond voelt.

Kun je op een makkelijke manier uitleggen wat je precies meet met een bloeddrukmeter?

Om je lichaam goed te kunnen laten functioneren pompt je hart bloed door je lichaam. Zo krijgen al je organen (en weefsels) zuurstof en voedingsstoffen. Als je hart klopt, dan pompt het bloed je bloedvaten in. Dat geeft spanning op je bloedvaten, wat je vervolgens kunt aflezen op het bovenste getal van je bloeddrukmeter. Als je hart weer ontspant om zich te vullen met bloed, blijft er een stukje spanning op je bloedvaten aanwezig. Dat is het onderste getal dat de bloeddrukmeter aangeeft.

Hoe weet ik of mijn bloeddruk gezond is?

De ideale bloeddruk is een bovendruk van onder de 120 en een onderdruk van 80 of lager. Bij een bovendruk van hoger dan 135 en een onderdruk van boven de 85 is je bloeddruk - bij een thuismeting - te hoog. Het is dan belangrijk om je bloeddruk nóg een keer te meten. Bloeddruk kan namelijk heel snel wisselen van waarde. Zorg daarom dat je rustig zit en je ontspannen voelt als je een meting doet, anders zijn de uitkomsten niet betrouwbaar. Je wilt je natuurlijk niet onnodig een hoedje schrikken! Meet vervolgens gedurende een week elke ochtend en avond je bloeddruk. Blijft je bloeddruk te hoog? Neem dan contact op met je huisarts.

Wat is het verschil tussen mannen en vrouwen bij hartproblemen?

Er is veel bekend over hart- en vaatziekten bij mannen, maar minder over hart- en vaatziekten bij vrouwen. Dat komt doordat we in het wetenschappelijk onderzoek tot nu toe minder vrouwen hebben bestudeerd. Ook hebben we de onderzoeksgegevens vaak niet apart bekeken voor mannen en vrouwen. Wat we wél weten, is dat er interessante verschillen zijn tussen mannen en vrouwen in hoe hart- en vaatziekten zich ontwikkelen en uiten. Zo krijgen mannen vaker op jongere leeftijd hartproblemen en zie je bij vrouwen het risico vooral toenemen na de overgang. Een interessant voorbeeld voor dit verschil is dat je bij sporters ziet dat het voornamelijk mannen zijn die een hartstilstand krijgen tijdens het sporten. Bij vrouwen zie je weer vaker het “gebroken hartsyndroom” na een emotionele trigger. Beide aandoeningen komen gelukkig weinig voor, maar ze illustreren waarom we onderzoek doen naar man-vrouw verschillen.

Welke risico’s komen er dan specifiek bij vrouwen voor?

Eerdere problemen in de zwangerschap, bijvoorbeeld een te hoge bloeddruk, of een zwangerschapsvergiftiging. Ook auto-immuunziekten en psychische klachten zijn bij vrouwen een belangrijke risicofactor. Het lijkt erop dat vrouwen langer blijven rondlopen met klachten, zonder direct aan hun hart te denken. Dat is gevaarlijk, want je hebt maar 1 hart, dat zichzelf niet goed kan herstellen. Op tijd hart- en vaatziekten herkennen is daarom essentieel, maar voorkomen is natuurlijk nog beter.

Een te hoge bloeddruk zou dus op lange termijn hart- en vaatproblemen kunnen veroorzaken. Waaraan kan ik hartproblemen herkennen?

Pijn op de borst is een heel duidelijk signaal dat ook bij veel mensen bekend is. Ook bij pijn die uitstraalt naar de armen denken de meesten wel aan een hartprobleem. Maar er zijn ook veel vagere klachten die een teken van hartproblemen kunnen zijn. Denk aan pijn tussen de schouderbladen, kortademigheid, misselijkheid en overgeven. Deze klachten rapporteren vrouwen met hartproblemen vaker dan mannen. Het is slim om deze klachten te bespreken met je huisarts als deze klachten aanhouden, helemaal als je een hoger risico loopt doordat je bijvoorbeeld problemen in je zwangerschap hebt gehad.

Even eerlijk, hoe vaak meet jij zelf jouw bloeddruk?!

Dat doe ik regelmatig omdat ik een hoog “slecht” cholesterol heb. Ik weet dus dat hart- en vaatziekten op de loer liggen. Dat is uiteindelijk namelijk vaak een optelsom van hoge bloeddruk, een te hoog cholesterol en ga zo maar door. Mijn dokter heeft daarom geadviseerd om mijn bloeddruk goed in de gaten te houden, voldoende te blijven bewegen en niet te dik te worden.

Ga terug naar Hart voor hart