Het begint allemaal in 1918 met een machtstrijd tussen de directie van Philips en de Eindhovense middenstand. Elke keer wanneer Philips de lonen voor hun personeel verhoogt, willen de winkels ook mee profiteren en stijgen de prijzen net zo hard.

De Philips-directie is het al snel zat dat de koopkracht van hun werknemers telkens weer af- in plaats van toeneemt. Heel slim richt ze in 1919 de Philips Coöperatieve Verbruiksvereeniging en Broodbakkerij G.A op. De ideale winkel waar alle medewerkers van Philips met korting levensmiddelen mogen kopen. 

Verkoopt de vereniging eerst vooral brood en simpele levensmiddelen, in 1922 komen daar vlees en aardappelen bij. Onder het mom van ‘alles voor kachel en karos (rijtuig)’, mogen leden ook nog kolen en gas inslaan. Alles tegen inkoopsprijzen! 

Foto: © Philips Company Archives 

Het assortiment van De Verbruiksvereeniging groeit en groeit. In 1924 komt er in Eindhoven ook de eerste drogisterij bij.

De leden maken dankbaar gebruik van de vakkennis van de drogisterij (toen al kregen de verpleegsters een speciale opleiding) en overladen ze met vragen over wat ze moeten doen bij verschillende kwalen. 

Als extra service mogen ouders er een babyweegschaal huren. Heel luxe want in die tijd heeft niemand nog een weegschaal thuis! 

Foto: Eindhoven in Beeld

Ook Philips heeft het zwaar na de wereldcrisis in 1929 en  moet personeel ontslaan. Hierdoor krimpt het ledenaantal van De Verbruiksvereeniging natuurlijk ook. In 1931 valt daardoor een belangrijk besluit: De Verbruiksvereeniging wordt onafhankelijk van Phillips. De nieuwe naam: Eendracht, Toewijding, Overleg en Samenwerking oftewel: Etos. 

De verfpotten komen tevoorschijn en binnen één nacht siert de nieuwe naam op alle vestigingen. Vanaf nu kan iedereen inkopen doen bij de coöperatie! 

Foto: © Philips Company Archives

Tijdens de oorlog heeft Etos het moeilijk en draait elk dubbeltje drie keer om. Om te voorkomen dat Etos in de handen van de bezetter valt, neemt Etos een andere bedrijfsvorm aan. Zo is het niet meer interessant voor de bezetter om het bedrijf over te nemen.

Na de oorlogsjaren krabbelt Etos weer op. Het gaat steeds beter met Nederland en klanten trekken hun portemonnee weer voor luxeartikelen zoals make-up. Hup, wéér groeit het assortiment.

Etos is ook goed in het organiseren van tijdverdrijf en komt met ‘contactavonden’. Avondjes kienen of bingo, voetbaltoernooien en busreizen, aansluiten bij een zangverenging… Je kunt het zo gek niet bedenken of het kan bij Etos!

Foto: © Martien Coppens / Nederlands Fotomuseum 

De directie van Etos haalt veel inspiratie uit de Verenigde Staten en start verschillende concepten, waaronder zelfs een Etos tankstation. Boodschappen doen bij de Etos-supermarkt is niet meer weg te denken uit het leven van de huisvrouw.

En ben je slecht ter been of heb je geen vervoer? Dan sla je moeiteloos in bij de Etos-parkerette, de rijdende zelfbedieningswagen.

Naast A-merken verkoopt Etos nu ook haar eigen merk. “Artikelen van gelijke kwaliteit, maar onder Etos-naam en lagere prijs.”

Foto: © Martien Coppens / Nederlands Fotomuseum

In 1973 neemt Albert Heijn Etos over en zo ontstaat Ahold. Etos is dan 44 vestigingen rijk. Een paar jaar later groeit dat aantal flink door overname van 20 winkels van Simon de Wit.

Langzaam verdwijnen de Etos-supermarkten en de focus komt op de drogisterij te liggen. In 1992 sluit de laatste supermarkt en bakkerij binnen Etos. Een mijlpaaltje: in 1994 opent de 200ste winkel in Maastricht.