Zindelijkheid: hoe maak je je kind zindelijk?

Als we het hebben over zindelijk, dan bedoelen we dat je kind volledig zelf kan bepalen wanneer en waar hij of zij wil gaan plassen. De meeste kinderen van 3 jaar plassen niet meer in hun broek. Het duurt dan vaak nog een half jaar tot een jaar, voordat je kind ’s nachts ook ‘droog’ is. Zindelijkheidstraining is het oefenen en omgaan met het potje en het toilet, zodat je kind geleidelijk aan zindelijk wordt.

Een kind kan pas zindelijk worden op het moment dat hij of zij daar aan toe is. De leeftijd waarop je kind hier klaar voor is verschilt. Het mooie is dat je kind zelf kan aangeven wanneer dat zover is. Dit kan bijvoorbeeld duidelijk worden als je kind belangstelling toont voor het potje of het toilet en hier op eigen initiatief op wil gaan zitten. Wanneer je kind komt vertellen dat hij of zij in zijn luier geplast of gepoept heeft, is dat ook een teken dat je kind eraan toe is zindelijk te worden.

Om zindelijk te kunnen worden, moet je kind een aantal ontwikkelingen doormaken, zowel op lichamelijk als emotioneel gebied.

Lichamelijke ontwikkeling

Zo rond de leeftijd van 2,5 jaar gebeurt er iets bijzonders: je kind kan bewust de controle over zijn of haar blaas en darmen beheersen. Dit betekent dat het vanaf nu mogelijk is om urine en ontlasting op te houden én te wachten tot er een geschikt moment of een goede plaats komt om de behoefte te doen. Training heeft dan nog weinig zin. De rijping van het zenuwstelsel verloopt niet bij ieder kind in hetzelfde tempo. Dit betekent dat niet elk kind rond 2,5 jaar zindelijk kan worden. Soms zijn zelfs kleuters van 4 jaar hier nog niet aan toe.

Emotionele ontwikkeling

Om zindelijk te kunnen worden moet je kind een aantal emotionele ontwikkelingen doormaken. Voor jonge kinderen is de urine en de ontlasting iets wat van hen is en bij hen hoort. Het klinkt misschien gek, maar tijdens het zindelijk worden, moeten kinderen leren de plas of poep bewust los te laten. Sommige kinderen vinden dat spannend. Pas als een kind wat verder is in zijn ontwikkeling, overwint hij of zij deze angst. Dan is je kind emotioneel gezien in staat om zindelijk te worden. Daarnaast moet je kind ook leren om naar het potje of het toilet te gaan, op het moment dat hij aandrang voelt. Ook dit is een ontwikkelingsproces.

Je kan je kind op een aantal manieren helpen om zindelijk te worden. Hieronder hebben we de manieren voor je op een rij gezet:

• Kennismaken met het potje. Je kan je kind alvast laten wennen aan het potje door hem naast het normale toilet te zetten en uit te leggen waar het voor is. Je kind hoeft er dan nog niet op. Zo wordt het potje iets wat er nu eenmaal bij hoort.
• Regelmatig op het potje. Wanneer je kind gewend is aan het potje, kan je een volgende stap nemen. Als je vermoedt dat je kind aandrang heeft, probeer hem dan op het potje te zetten. Staat je kind te snel op, probeer dan iets te vinden wat zijn aandacht heeft, zodat je kind even blijft zitten.
• Belonen als het lukt. De ‘training’ zelf kan het beste zo positief mogelijk worden aangepakt. Het is verstandig om je kind dus niet te lang op het potje te laten zitten. Ook kan je hem of haar beter niet straffen als het (nog) niet lukt. In de broek of luier plassen is niet erg. Op het potje (of op het toilet) plassen is een prestatie. Het is belangrijk om je kind te prijzen als dit lukt. Gebruik bij voorkeur kleine of niet-materiële beloningen of maak gebruik van bijvoorbeeld een beloningssysteem met stickers.

Een zindelijkheidstraining schema

Hieronder hebben we wat handige tips voor je op een rijtje gezet om je kind zindelijk te laten worden:

• Oefen altijd op dezelfde manier en hou vol. Dan lukt het vrijwel altijd om kinderen zindelijk te laten worden, overdag vóór de leeftijd van 4 jaar en ’s nachts vóór het 6e jaar.
• Dwing je kind nooit. Een prettige en ontspannen sfeer rondom het zindelijk worden is heel belangrijk.
• Bij het verschonen van de luier kan je er goed op letten of deze nog droog (en dus licht van gewicht) is. Als dat zo is, kan je proberen of je kind op het potje wil gaan zitten, en eventueel wat kan produceren. Je kan hem er beter niet te lang op laten zitten en ook niet te dwingen om te blijven zitten.
• Als je kind zindelijk aan het worden is, kan je overstappen van luiers op luierbroekjes. Het voordeel hiervan is dat je kind ze zelf gemakkelijk aan en uit kan trekken. Bovendien worden deze vaak minder kinderachtig gevonden. Daarnaast kan je een gewone luier na een paar keer openen niet goed of helemaal niet meer sluiten. Een luierbroekje blijft wel goed zitten.
• Zolang je kind nog niet echt zindelijk is, maar overdag thuis vrijwel geen luier meer nodig heeft, kan je hem er wel een aantrekken als je de deur uit moet. Je kan nog niet van een kind verwachten dat hij alvast zijn behoefte doet, omdat het op een later moment buiten de deur niet meer kan.

Het is verstandig om contact op te nemen met je huisartspraktijk, als:

• je kind ouder is dan 6 jaar en nog niet zindelijk is
• je kind weer regelmatig in zijn broek of bed gaat plassen, zonder duidelijk aanwijsbare oorzaak
• het niet-zindelijk zijn samengaat met obstipatie, of met een onderbroken of slappe straal urine
• je kind in de eerste 5 jaar een blaasontsteking heeft gehad

Disclaimer: Deze blog is alleen bedoeld om nuttige informatie te geven aan onze klanten. De informatie in deze blog heeft geen therapeutische of diagnostische waarde en is niet bedoeld als vervanging voor het advies van een arts, specialist of andere professional. Heb je medische vragen? Bespreek die dan met je huisarts.