Sommige vrouwen willen anticonceptie gebruiken waar niet het hormoon oestrogeen in zit. Je kunt dan kiezen uit verschillende methodes met alleen progestageen preparaten. Welke dit zijn lees je hier.
Wat is anticonceptie met progestagenen?
Anticonceptie met alleen progestageen preparaten bevat het oestrogeen hormoon niet. Het progestageen hormoon kan worden toegediend in de vorm van:
- Een pil: de minipil
- Als injectie
- Via een hormoonstaafje
- Een hormoonspiraaltje
Hoe werkt anticonceptie met progestagenen?
Het progestageen blokkeert de afgifte van de natuurlijke hormonen in de hypofyse (het hersenaanhangsel). Deze hormonen zijn nodig om de eierstokken te stimuleren, zodat er een rijpe eicel gemaakt wordt. Dat betekent dat er geen eitje meer vrijkomt en er dus ook geen bevruchting kan plaatsvinden. Het progestageen verandert ook de samenstelling van het baarmoederhalsslijmvlies zodat dat de baarmoederhals niet meer toegankelijk is voor zaadcellen.
Alleen bij het hormoonspiraaltje is de hoeveelheid van het progestageen in het lichaam minimaal. Maar daardoor kan er soms toch een eisprong plaatsvinden. Maar geen zorgen. Omdat bij het hormoonspiraaltje de afgifte van het progestageen direct in de baarmoeder gebeurt is de concentratie van het hormoon in de baarmoederhals dusdanig hoog, dat zaadcellen niet in de baarmoeder kunnen komen en ook geen eicel kunnen bevruchten.
Wat zijn de soorten anticonceptie met progestagenen?
Je kunt uit verschillende anticonceptiemethodes kiezen:
- De minipil Cerazette®: deze slik je dagelijks. Probeer dit altijd op een vast tijdstip te doen. Er kan maximaal twaalf uur speling tussen zitten, dan blijft de pil nog betrouwbaar. Mocht je de pil echt vergeten dan is hij vaak niet meer betrouwbaar.
- De prikpil Depo-provera 150®: deze wordt eens per twaalf weken in de spier geïnjecteerd. Dit wordt gedaan door een arts of praktijkverpleegkundige. De eerste prik kun je het beste op de eerste of tweede dag van je menstruatie halen.
- Het hormoonstaafje Implanon®: deze wordt ingebracht door een arts die hiervoor bevoegd is. Het hormoonstaafje wordt aan de binnenkant van je bovenarm ingebracht en kan drie jaar blijven zitten. Ook de Implanon kun je het beste in de eerste dagen van je menstruatie laten plaatsen.
- Het hormoonspiraaltje Mirena®: ook deze wordt ingebracht in de baarmoeder door een arts. Het spiraaltje kan vijf jaar blijven zitten. Bij voorkeur wordt hij tijdens de eerste dagen van je menstruatie geplaatst.
Hoe betrouwbaar is anticonceptie met progestagenen?
De betrouwbaarheid van de minipil Cerazette® is vergelijkbaar met de betrouwbaarheid van de gewone pil. De kans om zwanger te worden is kleiner dan 0,5%, als je de pil gebruikt zoals het hoort. Doe je dit niet dan vergroot je de kans om zwanger te worden. De meest voorkomende oorzaak is het vergeten van de pil. De werking van de minipil kan ook verminderen als je last hebt van klachten zoals diarree en braken. Ook bepaalde medicijnen kunnen de betrouwbaarheid verminderen. Lees daarom altijd je bijsluiter.
De kans om zwanger te worden met de prikpil, het hormoonstaafje en het hormoonspiraaltje is vrijwel nul als het wordt geplaatst tijdens de menstruatie en er op dat moment geen sprake is van een bevruchting. Een niet goed ingebracht staafje of een niet correct geplaatst spiraaltje kan soms ook een zwangerschap tot gevolg hebben.
Let op: de methodes beschermen niet tegen soa’s.
Wat zijn de bijwerkingen van anticonceptie met progestagenen?
Bij alle vier de methodes kun je gedurende de eerste drie maanden last hebben van onregelmatige en soms ook langdurige bloedingen, meestal in de vorm van “spotting” (enkele druppels bloedverlies of wat bruinige afscheiding). De bloedingen worden na verloop van tijd minder en blijven soms zelfs helemaal weg. Ook als de bloeding helemaal verdwijnt blijft de methode betrouwbaar. Je hoeft dan dus niet bang te zijn voor een zwangerschap.
Na het starten met de methode kun je een last hebben van hoofdpijn. Dit verdwijnt vaak binnen een week. Ook kun je kortdurend iets meer vocht vasthouden, maar ook dit gaat meestal over.
Als je stopt met de minipil of je laat het hormoonstaafje of spiraaltje verwijderen, kan het soms zo zijn dat je direct vruchtbaar bent. Je normale cyclus komt namelijk terug. Meestal komt de eerste eisprong zelfs al na enkele weken en zwanger worden is dan dus weer mogelijk.
Na het stoppen met de prikpil kan het langer duren voordat de normale cyclus weer op gang komt. Gemiddeld is dat een maand of drie, maar een uitloop naar een jaar is mogelijk.
Wanneer naar de huisarts?
Mocht je kiezen voor een progestageen-alleen anticonceptie, dan is een recept van de huisarts nodig. Meestal is er dan een tweede bezoek nodig voor het injecteren van de prikpil, het plaatsen van het hormoonstaafje of het inbrengen van het hormoonspiraaltje.
Bij gebruik van de prikpil moet je meestal om de twaalf weken terugkomen om de nieuwe prik te halen. Ook voor het verwijderen of vervangen van één van de methodes, is een bezoek aan de huisarts nodig. Neem ook contact op met je huisarts als je last hebt van:
- Aanhoudende hinderlijke bloedingen (met uitzondering van de bijwerkingen waar je in de eerste drie maanden last van kunt hebben)
- Onverklaarbare (spier)pijn in een van de kuiten, eventueel in combinatie met roodheid, om trombose uit te sluiten
- Onverklaarbare pijn op de borst, om een hartaandoening of embolie uit te sluiten
- Een knobbeltje in de borst
- Verhoogde vaginale-afscheiding
- Pijnklachten die tijdens de seks toenemen
- Afname van zin in seks
- Sterke gewichtstoename
- Verergering van hoofdpijnklachten
- Het ontstaan van of verergering van depressieve gevoelens
- Het ontstaan of verergeren van acne (puistjes)
Is anticonceptie met progestagenen voor mij geschikt?
Voor de meeste vrouwen is progestageen-alleen anticonceptie een geschikte vorm van anticonceptie. Met name is deze vorm van anticonceptie geschikt voor vrouwen, die geen oestrogenen mogen gebruiken, vrouwen die roken, vrouwen met een verhoogd risico op trombose en vrouwen die borstvoeding geven (vooral de minipil). Progestageen-alleen preparaten mogen niet voorgeschreven worden aan vrouwen die:
- Zwanger zijn
- Last hebben van onregelmatig bloedverlies, waarvan de oorzaak (nog) niet duidelijk is
- Een ernstig verhoogde bloeddruk hebben
- Een ernstig verhoogd cholesterolgehalte hebben
- Een leveraandoening hebben
- Een stollingsafwijking hebben
- Diabetes (suikerziekte) hebben in combinatie met ernstig vaatlijden, zoals hoge bloeddruk
- Trombose of een embolie hebben (gehad)
- Borstkanker hebben (gehad) of leverkanker hebben (gehad)
- Ooit een hartaanval hebben doorgemaakt
- Ooit een hersenbloeding of een TIA hebben doorgemaakt
- Medicamenten gebruiken die de werkzaamheid verminderen, zoals een aantal medicamenten bij de behandeling van epilepsie
- Overgevoelig zijn voor één of meerdere bestanddelen van het gekozen preparaat
Het hormoonstaafje en het hormoonspiraaltje zijn vooral geschikt voor vrouwen met een onregelmatig bestaan zoals stewardessen, piloten en vrouwen. Of die een beroep hebben met wisselende diensten, zoals in de verpleging of verzorging. Het voordeel van deze methode is dat er niet meer gedacht hoeft te worden aan bijvoorbeeld het innemen van de pil. Daarom is het geschikt voor vrouwen die dit vaak vergeten. Het hormoonstaafje en hormoonspiraaltje kunnen ook voorgeschreven worden ter behandeling van hevige en pijnlijke menstruaties.
Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos winkel. Wat je vraag ook is, we staan voor je klaar.
