Het koper- spiraaltje

Wat is een koperspiraaltje?

Een spiraaltje is een anticonceptiemiddel dat in de baarmoeder wordt geplaatst. Het koperspiraaltje bestaat uit een plastic frame met een stammetje waar een koperdraad omheen gewikkeld zit. Aan het spiraaltje zitten rechte of gebogen pootjes (armpjes) om hem op zijn plaats te houden. Bij een aantal koperspiraaltjes zijn ook op de armpjes, koperen hulsjes aangebracht.

Hoe werkt het koperspiraaltje?

Door het koperspiraaltje wordt er continu een kleine hoeveelheid koper in de baarmoeder afgegeven. Het koper tast de zaadcellen aan waardoor deze niet meer in staat zijn een eicel binnen te dringen. Ook verandert het baarmoederslijmvlies wat ervoor zorgt dat een eventuele bevruchte eicel zich niet kan innestelen. Dit laatste speelt een ondergeschikte rol. 

Hoe wordt een koperspiraaltje geplaatst?

Als je kiest voor het koperspiraaltje, dan is een bezoek aan de huisarts, verloskundige of gynaecoloog nodig om na te gaan of dit een geschikte methode voor jou is. Er wordt samen gekeken welk (koper) spiraaltje het beste bij je past. Daarnaast wordt er ook gekeken of er geen redenen zijn waarom het koperspiraaltje niet geschikt voor je zou zijn. 

Een tweede bezoek aan je zorgverlener is nodig om het spiraaltje te plaatsen. Er vindt een inwendig onderzoek plaats waarbij je zorgverlener de lengte van de baarmoeder opmeet. Daarna wordt het spiraaltje geplaatst. Als de huisarts of verloskundige onvoldoende ervaring heeft met het inbrengen van het gekozen spiraaltje of als er andere redenen zijn waardoor het plaatsen niet mogelijk is, word je mogelijk verwezen naar een gynaecoloog. Na de plaatsing kun je soms zelf checken of de spiraal nog in de baarmoeder zit. Dit doe je door met je vinger te voelen of de draadjes nog voelbaar zijn. Nodig is dit niet. Je huisarts of verloskundige geeft je het advies om 6 weken na de plaatsing een controleafspraak te maken, om te controleren of het spiraaltje op de goede plek in de baarmoeder zit.

Hoe betrouwbaar is een koperspiraaltje?

Spiraaltjes zijn een zeer betrouwbare vorm van anticonceptie. Van alle vrouwen die een koperspiraaltje laten plaatsen, zullen er in het eerste jaar hooguit één per honderd zwanger worden. Het spiraaltje is dus net zo betrouwbaar als de pil.

Als het koperspiraaltje is ingebracht dan is er meteen al voldoende bescherming tegen zwangerschap. Alle spiraaltjes zijn geregistreerd voor een werkingsperiode van 5 jaar. De koperspiraaltjes kunnen echter tot wel 10 jaar bescherming bieden tegen zwangerschap.

Let wel op: na het verwijderen van het koperspiraaltje ben je direct vruchtbaar.

Wat zijn de bijwerkingen van een koperspiraal?

In de eerste 3 maanden na plaatsing van het koperspiraaltje verlopen je menstruatie over het algemeen anders dan normaal.

De meeste vrouwen hebben weinig tot geen last van het spiraaltje, maar het kan zijn dat je wel last van bijwerkingen krijgt zoals:

• hevige, langdurige en/of onregelmatige menstruatie. De menstruatie kan ook wat langer uitblijven.
• (hevige) buikkrampen
• tussentijds bloedverlies

Na deze 3 maanden is je lichaam gewend aan het spiraaltje en herstelt de natuurlijke cyclus zich. Je menstruatie verloopt dan meestal weer als vanouds. Sommige vrouwen hebben blijvend wat meer bloedverlies.

Is het koperspiraaltje geschikt voor mij?

Het koperspiraaltje is geschikt voor vrouwen die een langdurige en eenvoudige manier van anticonceptie wensen. Eenmaal ingebracht hoef je de komende 5 en soms 10 jaar lang niet meer aan anticonceptie te denken (wel aan andere voorbehoedsmiddelen om geen soa op te lopen). Als je van jezelf al last hebt van hevige menstruaties dan is een koperspiraaltje minder geschikt, omdat het bloedverlies meestal hetzelfde blijft maar mogelijk ook kan verergeren. Een ander anticonceptiemiddel is dan een betere optie.

Ook vrouwen die al kinderen hebben kunnen kiezen voor een spiraaltje. 6 weken na een bevalling kan een spiraaltje worden ingebracht, ook als borstvoeding wordt gegeven.

Een (koper)spiraaltje mag niet worden ingebracht bij vrouwen die:

• zwanger zijn
• een infectie hebben van de baarmoeder, eileiders of eierstokken
• abnormaal bloedverlies hebben zonder dat de oorzaak hiervan bekend is
• onderbuik klachten hebben zonder dat de oorzaak hiervan bekend is
• aangeboren afwijkingen aan de baarmoeder of baarmoedermond hebben
• 1 of meerdere vleesbomen in het baarmoederlichaam of in de baarmoedermond hebben
• een afwijkend uitstrijkje hebben
• een koperallergie hebben

Een koperspiraaltje is ook minder geschikt voor vrouwen met:

• heftige en/of pijnlijke menstruaties (homonale anticonceptie kan mogelijk wel geschikt zijn)
• bloedarmoede 
• een bloedziekte waarbij het bloed niet (goed) stolt 

Wanneer moet ik naar de huisarts?

Een bezoek aan de huisarts is nodig als je last hebt van één van onderstaande dingen.

• als je overtijd bent: om zwangerschap uit te sluiten (niet bij het hormoonspiraaltje)
• bij heftige en/of pijnlijke (tussentijdse) bloedingen
• bij plotseling optredende pijn in de onderbuik
• bij hinderlijke vaginale afscheiding

Ook voor het verwijderen en/of vervangen van het spiraaltje na vijf of tien jaar of als er sprake is van een kinderwens.

Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos-winkel. Wat je vraag ook is, we helpen je verder.