Ziek
De vijfde ziekte
Etos
Laatste update 03 juni 2025
De vijfde ziekte is officieel een kinderziekte, maar kan ook bij volwassenen voorkomen. Je herkent deze ziekte aan de vlekjes die je krijgt. Wat de vijfde ziekte precies is, wat de symptomen zijn, lees je hier.
Wat is de vijfde ziekte?
De vijfde ziekte is een vlekjesziekte die vooral voorkomt bij kinderen tussen de vier en tien jaar oud. Het wordt veroorzaakt door het parvovirus B19 en komt vaak voor in het vroege voorjaar. De ziekte komt regelmatig voor op plekken waar kinderen samen zijn, zoals kinderdagverblijven, basisscholen en thuis. Hoewel het een typische kinderziekte is, kunnen ook volwassenen de vijfde ziekte krijgen, vooral als ze het als kind niet hebben doorgemaakt.
Hoe ontstaat de vijfde ziekte?
De vijfde ziekte wordt veroorzaakt door het parvovirus B19, dat via vochtdruppels in de lucht wordt overgedragen. Dit gebeurt bijvoorbeeld door hoesten of niezen. Je kan het virus al enkele dagen voordat de uitslag zichtbaar wordt krijgen en overdragen. De incubatietijd (de tijd tussen besmetting en de ziekte) is meestal tussen de zeven en veertien dagen. Meestal krijg je de vijfde ziekte maar één keer.
Is de vijfde ziekte besmettelijk?
Ja, de vijfde ziekte is besmettelijk. Mensen kunnen het virus al enkele dagen voor het optreden van de uitslag verspreiden, wat het moeilijk maakt om besmetting te voorkomen. Het wordt voornamelijk via de lucht overgedragen, bijvoorbeeld door hoesten, niezen of het delen van spullen.
Wat zijn de symptomen van de vijfde ziekte?
In het begin zie je vaak de volgende symptomen:
- Hangerigheid
- Lichte koorts
- Gewrichtsklachten (vooral bij oudere kinderen)
Na een paar dagen verschijnen er meestal de kenmerkende huiduitslag:
- Een vlindervormige uitslag op de wangen
- Grof en grillig uitziende vlekjes
- De uitslag breidt zich uit naar de romp en armen, en soms naar de benen en billen
- De uitslag komt vaak symmetrisch voor en kan licht jeuken
Niet iedereen ervaart dezelfde symptomen in gelijke mate.
Hoe lang duurt de vijfde ziekte?
De ziekte duurt meestal tussen de vijf en veertien dagen. De uitslag verdwijnt vaak na vijf tot zeven dagen, maar lichte vermoeidheid of jeuk kan nog enkele weken aanhouden. De meeste mensen herstellen binnen twee weken, maar dit kan variëren per persoon.
Is de vijfde ziekte ernstig?
In de meeste gevallen verloopt de vijfde ziekte mild. Maar volwassenen kunnen echter symptomen ervaren, zoals gewrichtsklachten. In sommige gevallen kan de ziekte ernstiger zijn, vooral voor zwangere vrouwen die de ziekte nog niet eerder hebben gehad.
Zwanger en de vijfde ziekte: wat je moet weten
Zwangere vrouwen die de vijfde ziekte nog niet hebben doorgemaakt, moeten extra voorzichtig zijn. Het virus kan ernstige complicaties veroorzaken, zoals miskraam of doodgeboorte, vooral in de eerste helft van de zwangerschap. Het is belangrijk om in overleg met een arts te blijven als je zwanger bent en in contact komt met iemand die de vijfde ziekte heeft.
Wat moet je doen als je de vijfde ziekte hebt?
Als je de vijfde ziekte hebt, zijn er enkele dingen die je wel en niet moet doen om het herstel te ondersteunen:
- Zorg ervoor dat je voldoende drinkt: 1,5 – 2 liter per dag.
- Je kan eventueel paracetamol* nemen ter verlichting.
- Bedrust is niet noodzakelijk, maar rust nemen kan helpen.
- Vermijd zonlicht, omdat dit de uitslag kan verergeren.
Wat is het verschil tussen de vijfde en zesde ziekte?
De vijfde ziekte wordt veroorzaakt door het parvovirus B19, terwijl de zesde ziekte wordt veroorzaakt door het humane herpesvirus type 6 (HHV-6). Bij de zesde ziekte begint de ziekte vaak met hoge koorts, gevolgd door een karakteristieke huiduitslag die meestal begint op de romp. De vijfde ziekte begint vaak met lichte koorts en een uitslag op het gezicht.
Waarom heet het de vijfde ziekte?
De vijfde ziekte kreeg zijn naam omdat het de vijfde ziekte was in een lijst van bekende vlekjesziekten die oorspronkelijk door artsen werd genummerd. Andere ziekten in deze lijst zijn onder andere de mazelen, de rode hond en de zesde ziekte.
Wanneer is het verstandig naar de huisarts te gaan?
Als je of je kind koorts krijgt en zich niet goed voelt, is het verstandig om contact op te nemen met een huisarts. Als er geen koorts is en de symptomen mild zijn, is het meestal niet nodig om naar de huisarts te gaan. Bij hoge koorts of als er zich ernstige klachten voordoen, neem dan contact op met de huisarts voor verder advies.
