Apenpokken: wat je moet weten!

Apenpokken, ook wel mpox of monkeypox genoemd, is een virusinfectie die vooral voorkomt in West-Afrika en Midden-Amerika. Je kan deze ziekte krijgen van dieren omdat het een zoönose is.

Apenpokken worden veroorzaakt door het mpoxvirus. Dit virus bestaat uit 2 hoofdgroepen: groep I (voorheen Congo Basin clade) en groep IIa (voorheen West-Afrikaanse clade). Er staat hier voorheen, omdat dit de gebieden waren, waar deze virussen het meeste gezien werden. Sinds 2022 is er een wereldwijde uitbraak en deze heeft een aparte groepsnaam gekregen, namelijk IIb.

Iedereen kan apenpokken krijgen, maar de meeste besmettingen zijn tot nu toe gevonden bij mannen die seks hebben met mannen.

In het begin lijken de symptomen van apenpokken het meest op griep. Maar na een paar dagen kan er huiduitslag ontstaan. Die huiduitslag kan op het hele lichaam voorkomen.

De klachten die het meest op griep lijken zijn:

• koorts
• hoofdpijn
• spierpijn
• gezwollen lymfeklieren
• rillingen
• moeheid

Naast bovenstaande symptomen kunnen er na 1 tot 4 dagen blaasjes op je lichaam verschijnen, die pijn kunnen doen en jeuken. Na 8 tot 9 dagen komen er op de blaasjes korsten die er uiteindelijk afvallen. De eerste blaasjes ontstaan vaak op de plek waar je besmet bent geraakt.

Apenpokken gaan meestal na 2 tot 4 weken vanzelf over. Je kan aan de blaasjes littekens overhouden.

Vermoed je dat je apenpokken hebt? Neem dan gelijk contact op met je huisarts.

Je kan met een PCR (polymerase chain reaction)-test apenpokken vaststellen. Deze test kan een huisarts uitvoeren, maar vaak word je doorverwezen naar de GGD.

Met een PCR-test wordt er vocht uit een blaasje gehaald, maar het kan ook zijn dat er vocht uit je keel of je anus gehaald wordt.

Ja, apenpokken zijn besmettelijk. Het virus wordt op verschillende manieren overgedragen, namelijk:

• lichaamsvloeistoffen: bijvoorbeeld door zoenen of seks
• blaasjes: bijvoorbeeld wondvocht van blaasjes die kapotgaan
• materialen: denk hierbij aan handdoeken, beddengoed en kleding

Als je huid beschadigd is dan heb je een grotere kans om het virus op te lopen.

Zoals hierboven genoemd kan iedereen apenpokken krijgen. Helaas zijn kinderen extra kwetsbaar omdat hun immuunsysteem nog niet volledig ontwikkeld is. Ook zijn de symptomen bij kinderen vaak ernstiger.

Vermoed je dat je kind besmet is met het apenpokkenvirus? Neem dan gelijk contact op met je huisarts.

Er bestaat geen specifiek medicijn voor apenpokken. Wat je kan doen is de blaasjes en korsten behandelen met zinkzalf zodat ze wat indrogen. Verder is het goed om veel te drinken en kan je pijnstillers gebruiken als je veel pijn hebt.

Vroeger werd in Nederland iedereen preventief gevaccineerd tegen pokken, dit werd gedaan met het koepokkenvirus. Het is niet bekend hoe goed dit vaccin beschermt tegen de nieuwe varianten van het virus en er zijn op het moment niet genoeg vaccins in Nederland om iedereen te vaccineren. Dit is natuurlijk aan verandering onderhevig dus voor de meeste recente informatie over het virus verwijzen we je naar de website van het RIVM.

In mei 2023 was de laatste vaccinatiecampagne voor risicogroepen in Nederland. Risicopersonen zijn:

• mannen die seks hebben met mannen
• transgender personen
• sekswerkers

Verder heb je een verhoogd risico als je:

• hiv (humaan immunodeficientievirus)- PrEP (pre-expositie profylaxisis) gebruikt
• op de wachtlijst staat voor hiv PrEP
• het afgelopen half jaar meer dan 10 seksuele partners gehad hebt
• sekslocaties of seksfeesten bezoekt
• aan groepsseks doet

Je kan op dit moment geen vaccinatie krijgen tegen het apenpokkenvirus. Alleen personen die nauw contact hebben met iemand waarbij het apenpokkenvirus is vastgesteld, krijgen een vaccinatie. Het vaccin waarmee je gevaccineerd wordt heet: Imvanex. Check voor meer informatie hierover, de website van het RIVM.

Neem contact op met je huisarts als je vermoedt dat je apenpokken hebt. Daarnaast is het aan te raden om de dokter te bellen als:

• je symptomen hebt die lijken op de symptomen van apenpokken: koorts, hoofdpijn, spierpijn of vermoeidheid in combinatie met blaasjes
• je recent contact hebt gehad met iemand die apenpokken heeft
• je kortgeleden in een risicogebied bent geweest
• de uitslag zich snel verspreidt over je lichaam
• de uitslag heel erg veel pijn doet

Neem eerst telefonisch contact op met je huisarts voordat je langs de huisarts gaat. De huisarts of assistente kan je dan instructies geven wat er nodig is voordat je langsgaat (bijvoorbeeld een mondkapje), om verspreiding van het virus te voorkomen.

Als er bij je vastgesteld is dat je apenpokken hebt, dan moet je in isolatie gaan totdat alle klachten voorbij zijn. Vaak duurt dit 2 tot 4 weken. Verder moet je:

• lichamelijk contact met anderen vermijden
• oppassen bij contact met je huisdier, omdat het virus van mens op dier overgebracht kan worden
• In je elleboog hoesten en niezen, was daarnaast je handen regelmatig
• een eigen toilet of badkamer gebruiken
• geen handdoeken, tandenborstel, kleding en servies delen
• wasgoed apart wassen. Was minimaal op 60 graden
• mensen uit je omgeving waar je (seksueel) contact mee gehad hebt, op de hoogte stellen

Hoelang duurt het voordat de symptomen van apenpokken verschijnen?

De incubatietijd is meestal tussen de 5 en 21 dagen, met symptomen die zich binnen 1 tot 2 weken na besmetting ontwikkelen.

Kan ik apenpokken krijgen van mijn huisdier?

Apenpokken is een ziekte die mensen krijgen van dieren zoals knaagdieren, konijnen en apen. Een overdracht van mens op huisdier is zeldzaam, maar niet onmogelijk. Als je apenpokken hebt, mag je je huisdier wel uitlaten en eten geven, maar probeer lichamelijk contact te vermijden.

Kan ik apenpokken krijgen als ik een condoom gebruik?

Het antwoord op deze vraag is ja, je kan namelijk door huid-op-huidcontact al besmet worden met het apenpokkenvirus.

Hoe kan ik apenpokken voorkomen?

Vermijd contact met wilde dieren in specifieke gebieden, gebruik beschermende kleding, en zorg voor goede hygiëne.

Is er een vaccin voor apenpokken?

Er is geen specifiek vaccin voor apenpokken, maar de pokkenvaccinatie biedt wel enige bescherming.

Wat is het verschil tussen apenpokken en krentenbaard?

Krentenbaard wordt veroorzaakt door bacteriën en is een oppervlakkige huidinfectie. Apenpokken worden veroorzaakt door een virus. Daarnaast komt krentenbaard vaak voor rond de neus en mond en komen apenpokken over het hele lichaam voor. Ook doen de blaasjes en korstjes van krentenbaard over het algemeen geen pijn.

Wat wel opvallend is, op de ABC-eilanden en Suriname wordt krentenbaard vaak apenpokken genoemd.

Wat is het verschil tussen apenpokken en waterpokken?

Apenpokken zijn minder besmettelijk dan waterpokken, dit komt voornamelijk omdat het waterpokkenvirus voornamelijk verspreid wordt door de lucht. Het verloop van waterpokken is vaak minder ernstig dan apenpokken. Daarnaast komen waterpokken van het herpesvirus, terwijl apenpokken van het pokkenvirus komen.

Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos-winkel. Wat je vraag ook is, we helpen je verder.