Borstvoeding geven: hoe werkt het eigenlijk?
Moedermelk wordt gemaakt in melkklieren. Die melkklieren bevinden zich in je borsten. Tijdens je zwangerschap neemt het melkklierweefsel toe, waardoor je borsten groter worden. Al in de zestiende week van je zwangerschap kunnen je melkklieren moedermelk aanmaken. Als je baby aan de borst zuigt, komen er hormonen vrij: prolactine en oxytocine. Prolactine zorgt ervoor dat je lichaam melk aanmaakt. Oxytocine zorgt ervoor dat de melk naar je tepels toestroomt. Dit noemen we de toeschietreflex. Hoe vaker je baby drinkt en hoe beter je borst leeggedronken wordt, hoe meer melk je lijf aanmaakt.
Wat is colostrum?
De eerste moedermelk wordt colostrum genoemd. Colostrum is geel van kleur, licht verteerbaar en zit boordevol voedings- en antistoffen. Daarna komt de normale melkproductie op gang. Normale moedermelk is wit van kleur.
Hoe leg je je baby goed aan?
Goed aanleggen is ontzettend belangrijk, maar het wil helaas niet altijd in één keer lukken. Een baby die goed aangelegd is drinkt beter. Bovendien bescherm je zo je borsten tegen pijnlijke kwaaltjes, zoals stuwing en tepelkloven. Je baby goed aanleggen doe je zo:
- Ga rechtop zitten. Probeer te ontspannen. Zorg ervoor dat je rug en arm ondersteund zijn. Leg je baby met zijn of haar buikje tegen die van jou.
- Zorg ervoor dat je baby goed kan happen. Als je baby zoekt, breng je het hoofdje dichter bij je borst. Laat je baby een hap nemen, waarna hij of zij je tepel en een deel van je borst vacuüm zuigt en begint te drinken. Dit kan de eerste keer pijnlijk zijn, maar daarna mag borstvoeding geven geen pijn doen.
- Controleer of je je baby hoort drinken. Je hoort dan een soort klokkend geluid. Hoor je dit niet? Of doet het pijn? Verbreek dan voorzichtig het vacuüm en probeer het opnieuw.
- Wissel op tijd van borst. Zie je dat je kleintje vaak je tepelhof masseert en weinig slikt? Dan is je borst leeg en kun je je baby aan je andere borst leggen.
Hoe weet je of je baby genoeg heeft gedronken?
Twijfel je of je baby wel genoeg heeft gedronken? Die angst is meestal onterecht. Je kunt op verschillende manieren controleren of je kleintje genoeg drinkt.
Kijk naar je baby
Vaak kun je aan je baby zien of hij of zij genoeg heeft gedronken. Je kindje is voldaan als hij of zij uit zichzelf je tepel loslaat, in slaap valt of als het zuigritme oppervlakkiger wordt.
Voel aan je borsten
Je kunt ook aan je borsten voelen of ze goed leeg zijn. Voel regelmatig voor én na een voeding aan je borsten, zodat je het verschil tussen volle en lege borsten leert kennen. Volle borsten voelen bobbelig aan (dat zijn volle melkklieren), terwijl lege borsten soepel aanvoelen.
Luiers tellen
Een andere manier om te controleren of je kindje genoeg drinkt is door luiers te tellen. Zes zware plasluiers en twee à drie poepluiers per vierentwintig uur is normaal. Lijkt je baby na een voeding niet tevreden? Leg je kleintje dan nogmaals aan.
Blijft je baby onrustig? Dan kan het zo zijn dat je te weinig melk produceert. Raadpleeg in dat geval een deskundige.
Mag je alcohol drinken als je borstvoeding geeft?
Alcohol kan via moedermelk in het lichaam van je baby eindigen. Wil je toch een glaasje alcohol drinken? Doe dit dan nádat je borstvoeding hebt gegeven, zodat je lichaam de tijd heeft om de alcohol af te breken. Je lijf heeft ongeveer een uur tot anderhalf uur nodig om een glas alcohol af te breken. Wacht na het drinken van een glas alcohol minimaal anderhalf uur voordat je weer borstvoeding geeft.
Glaasje te veel op? Kolf dan je melk af en gooi het weg.
Mag je roken als je borstvoeding geeft?
Ook nicotine kan via de moedermelk in het lijf van je baby eindigen. Bovendien kan roken je melkproductie verminderen. Als je het je niet lukt om te stoppen met roken zolang je borstvoeding geeft, rook dan nádat je borstvoeding hebt gegeven. Rook nooit in het bijzijn van je kindje.
Wil je stoppen met roken? In ons artikel over stoppen met roken vertellen we je hoe je dat aanpakt.
Mag je medicijnen gebruiken als je borstvoeding geeft?
Het beste is om geen medicijnen te gebruiken als je borstvoeding geeft. Lees altijd aandachtig de bijsluiter voordat je geneesmiddelen inneemt tijdens je borstvoedingsperiode en overleg met je apotheker, (huis)arts of lactatiedeskundige.
Kun je niet om bepaalde medicijnen heen, waarvan je weet dat ze niet met borstvoeding gecombineerd mogen worden? Blijf dan kolven en gooi de melk weg. Zo blijven je borsten melk produceren. Dan kun je na de medicatieperiode weer door met borstvoeden.
Veroorzaken koolsoorten, uien, scherpe kruiden, sinaasappelsap en chocola buikkrampjes?
Nee, voedingsmiddelen hebben doorgaans geen invloed op je moedermelk en veroorzaken dus ook geen krampjes bij je kindje. Je kunt dus gerust een glas sinaasappelsap drinken of een stukje chocolade eten!
Hoe lang kun je borstvoeding bewaren?
Bijna elke vrouw die borstvoeding geeft kolft. In onderstaande tabel kun je zien hoe lang je afgekolfde borstvoeding kunt bewaren:
| bewaartemperatuur |
houdbaarheid |
| kamertemperatuur (16-26 C) |
6 uur |
| koeltas (tot 4 C) |
24 uur |
| koelkast (tot 4 C) |
5 dagen |
| vriesvak koelkast (-15 C) |
2 weken |
| (diep)vriezer (-18 tot -20 C) |
6-12 maanden |
Borstvoeding ontdooien en opwarmen
Laat ingevroren moedermelk langzaam ontdooien in de koelkast. Ontdooi moedermelk nooit in de magnetron of in kokend water. Zo gaan er voedingsstoffen verloren. Zonde! Gebruik de ontdooide moedermelk vervolgens binnen vierentwintig uur. Warm moedermelk op in warm water met een temperatuur van 30-35 graden Celsius.
Tips voor het geven van borstvoeding
Ben je in verwachting of ben je al bevallen, en kun je wel wat tips gebruiken voor het voeden van je baby? Wij hebben er wat voor je onder elkaar gezet:
- Ga naar een borstvoedingscursus. Bespreek met je verloskundige of jouw kraamzorg zo’n bijeenkomst organiseert.
- Voed op verzoek. Houd niet vast aan rigide voedingsmomenten, maar luister naar de behoeften van je kindje. Voedingssignalen zijn bijvoorbeeld zuigen op de handjes, smakken of likken met de tong.
- Geef je kindje geen fopspeen. Bij een fopspeen staan de mond en de tong in een andere houding, waardoor de drinktechniek van je baby kan veranderen of verminderen.
- Geef bijvoeding alleen op advies van een lactatiedeskundige. Als het goed is, heeft je baby namelijk genoeg aan jouw melk en is bijvoeding niet nodig. Moet je toch bijvoeding geven? Geef dan tenminste de eerste maand geen bijvoeding uit de fles. Je kraamverzorgende kan je helpen met alternatieve manieren.
Wat als borstvoeding geven niet lukt?
Soms wil het geven van borstvoeding simpelweg niet lukken. Dat kan verschillende redenen hebben. Wil je graag borstvoeding geven, maar lukt het niet? Dan kun je een lactatiedeskundige inschakelen. Die kan je helpen bij het oplossen van borstvoedingsproblemen. Lukt het ook met behulp van een lactatiedeskundige niet om borstvoeding te geven en raak je daar gefrustreerd van? Of merk je dat het geven van borstvoeding lichamelijk of geestelijk veel van je vraagt? Dan is het misschien beter om te stoppen met het geven van borstvoeding.
Borstvoeding afbouwen
Wil je stoppen met het geven van borstvoeding? Bouw dan rustig af. Te snel stoppen vergroot de kans op een borstontsteking. Hoe snel je kunt afbouwen hangt af van je melkproductie. Meestal duurt dit zo’n twee tot vier weken. Wil je in één keer stoppen? Kolf dan tot je melkproductie voldoende is afgebouwd. Zo pak je het aan:
- Kies een voedingsmoment waarop je niet langer borstvoeding geeft. Afhankelijk van de leeftijd van je baby kun je hem of haar op dat moment in plaats van borstvoeding flesvoeding of vast voedsel geven.
- Wacht met het vervangen van een tweede voedingsmoment tot je borsten soepel aanvoelen. Dit kan ongeveer een week duren. Het afbouwen van de eerste voeding duurt vaak het langst. Let op: het is beter om niet twee opeenvolgende voedingsmomenten achter elkaar te vervangen. Hierdoor kunnen je borsten namelijk te vol en verstopt raken.
- Bij het afbouwen van borstvoeding kun je gedurende drie à vier dagen op een bepaald tijdstip de spanning van je borsten wegnemen door kort te kolven. Zo begrijpen je borsten dat ze op dat tijdstip geen melk meer hoeven aan te maken.
- Kies een volgend voedingsmoment en herhaal deze stappen tot je helemaal geen borstvoeding meer geeft.
Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos winkel. Wat je vraag ook is, we staan voor je klaar.
