Voetschimmel: zo kom je ervan af!

Voetschimmel is een huidinfectie die wordt veroorzaakt door schimmel. Je herkent het onder andere aan grijswitte huidschilfers tussen de tenen, aan de voetzool en/of aan de zijkant van de voeten. Voetschimmel gedijt in vochtige omgevingen, is besmettelijk en verspreidt zich gemakkelijk van persoon tot persoon.

Voetschimmel wordt ook wel zwemmerseczeem genoemd, omdat het vaak wordt opgelopen in zwembaden. Een zwembad is warm en vochtig: de ideale broedplaats voor schimmels. De naam ‘zwemmerseczeem’ is wel een beetje misleidend: voetschimmel is namelijk geen vorm van eczeem. Voetschimmel wordt ook wel ‘schimmeltenen’ genoemd als het zich tussen de tenen bevindt.

Als je eenmaal voetschimmel hebt gehad, komt het vaak terug. Ook ouderen, mensen met een verzwakte weerstand (bijvoorbeeld door ziekte of medicijngebruik) en mensen met diabetes zijn vatbaarder voor voetschimmel.

Wat is het verschil tussen voetschimmel en eczeem op de voeten?

Hoewel voetschimmel ook wel zwemmerseczeem wordt genoemd, is voetschimmel geen vorm van eczeem. Voetschimmel is namelijk erg besmettelijk, terwijl eczeem dat niet is. Ook is bij voetschimmel vaak sprake van een onfrisse geur en schimmelnagels. Dit is bij eczeem niet het geval. Verder zijn er wel overeenkomsten in symptomen. Bij zowel voetschimmel als eczeem kan je last hebben van roodheid, schilfering, jeuk en blaasjes.

Hoe ziet voetschimmel eruit? Voetschimmel ziet eruit als vochtige, grijswitte huidschilfers (velletjes) die zich vaak tussen de tenen bevinden. Soms zijn de huidschilfers rood van kleur en heb je ook last van blaasjes. Vaak heb je bij voetschimmel ook kloofjes, jeuk en stinkvoeten.

Voetschimmel kan je dus herkennen aan de volgende symptomen:

Meestal zit voetschimmel tussen de tenen, maar het kan ook op andere plekken voorkomen. Als de voetschimmel op andere plaatsen dan tussen de tenen zit, uit dit zich meestal in rode huidschilfers met soms blaasjes. Als je voetschimmel is overgegaan op je handpalmen of vingers, is dit een overgevoeligheidsreactie op de voetschimmel. Dit noemen we ook wel een strooireactie. Hierdoor kan bijvoorbeeld blaasjeseczeem op de handpalmen of aan de zijkanten van de vingers ontstaan.

Als de voetschimmel overgaat op je nagels en deze beschadigd raken, spreken we van kalknagels.

Voetschimmel kan voorkomen op deze plaatsen:

• tussen de tenen
• aan de voetzool
• aan de rand van de voeten
• in de handpalmen
• aan de zijkanten van de vingers

Voetschimmel wordt veroorzaakt door een schimmel die je huid binnendringt. Schimmels zijn overal en gewoonlijk zijn ze onschuldig. Pas als een schimmel je huid binnendringt en zich uitbreidt, ontstaat er een infectie. Meestal zorgt je huid ervoor dat schimmels niet kunnen binnendringen. Maar in sommige gevallen werkt de beschermfunctie van je huid minder goed en kan je sneller last krijgen van schimmel.

Als je huid lange tijd vochtig is of als de zuurgraad van je huid is verstoord (bijv. door veelvuldig gebruik van of niet goed afspoelen van zeep), is het makkelijker voor de voetschimmel om je huid binnen te dringen.

Wanneer heb je een grotere kans op voetschimmel?

In deze gevallen heb je een grotere kans op voetschimmel:

• Je huid is geïrriteerd, beschadigd of week. Je huid wordt bijvoorbeeld weker door vocht en warmte (na zwemmen, saunabezoek of douchen).
• Je wast je huid vaak met zeep. Dan werkt de beschermfunctie van je huid minder goed doordat de zeep de natuurlijke beschermlaag van de huid aantast.
• Je doucht of baddert vaak of lang. Of je droogt je voeten niet grondig af na het douchen, badderen of zwemmen.
• Je sport vaak of bezoekt veel gemeenschappelijke ruimtes, zoals kleedruimtes, sauna's of zwembaden.
• Je hebt last van zweetvoeten of kalknagels.
• Je hebt al eens eerder voetschimmel gehad.
• Iemand in je omgeving heeft last van voetschimmel.
• Je draagt slecht ventilerende schoenen en sokken.
• Je hebt een huidziekte of diabetes (suikerziekte).
• Je hebt een verminderde weerstand (bijvoorbeeld door ziekte of medicijngebruik).

Ja, voetschimmel is ontzettend besmettelijk! Besmette huidschilfers laten los en komen zo bijvoorbeeld terecht op vloeren van openbare zwembaden, douches en sauna's. Als iemand anders daar vervolgens met blote voeten overheen loopt, kan hij of zij besmet raken. Huidschilfers blijven ook achter in handdoeken, beddengoed, sokken en schoenen. Omdat voetschimmel zo besmettelijk is, en je de sporen op zoveel plekken achterlaat, is het soms lastig om ervan af te komen.

Met een anti-schimmelpoeder dood je de schimmelsporen in je eigen sokken en schoenen. Zo zorg je ervoor dat je jezelf (en anderen in je omgeving) niet opnieuw besmet via je eigen sokken of schoenen.

Je kan zwemmen met zwemmerseczeem, maar het wordt afgeraden om dit te doen. Voetschimmel is namelijk enorm besmettelijk. Ga je zwemmen met zwemmerseczeem, dan kan je anderen om je heen dus besmetten. Daarnaast kunnen je huidschilfers zich vermenigvuldigen in de warme, vochtige omgeving. Daarmee kan je naast anderen ook je eigen huid opnieuw besmetten.

Voetschimmel is meestal oppervlakkig en goed te behandelen met een anti-schimmelcrème of -zalf en anti-schimmelpoeder. Het duurt vaak 2 tot 4 weken voordat je verbetering ziet.

Let op: als je een dikke eeltlaag op je voeten hebt, kan het zijn dat de crème of zalf de schimmel niet goed kan bereiken. In dit geval moet je éérst de eeltlaag aanpakken voordat je de voetschimmel effectief kan bestrijden. Een voetverzorgingsproduct met ureum kan helpen om de eeltige huid voldoende week te maken.

Zó behandel je voetschimmel:

• Gebruik een anti-schimmelcrème of -zalf om de schimmel te doden. Smeer een dun laagje crème of zalf op de schimmel en ongeveer 2 centimeter rondom de schimmel. Doe dit 2 keer per dag. Tip: tea tree-olie werkt ook goed tegen voetschimmel. Breng 2 keer per dag een paar druppels tea tree-olie aan op de aangedane huid, en neem dagelijks voor minimaal 5 minuten een voetenbadje met 5 druppels tea tree-olie en een eetlepel groene klei of zout.
• Gebruik anti-schimmelpoeder in je schoenen en sokken. Daarmee dood je de schimmelsporen die daar achterblijven en voorkom je dat je jezelf weer besmet.
• Gebruik zinkolie, zinkzalf of talkpoeder op vochtige schimmelplekken. Hiermee laat je ze beter drogen.
• Ga nog 2 weken door met de behandeling nadat de voetschimmel is verdwenen. Op deze manier loop je minder risico om opnieuw besmet te raken.

Tip: smeer altijd beide voeten in, ook al is de voetschimmel maar op één voet aanwezig.

Van veel huis-tuin-en-keukenmiddeltjes, zoals azijn en baking soda, wordt gezegd dat ze zouden helpen tegen voetschimmel, maar wetenschappelijk bewijs hiervoor ontbreekt.

Wil je proberen je voetschimmel met azijn te behandelen, volg dan deze stappen elke dag, het liefst 's ochtends en 's avonds:

• Meng een 250 milliliter witte azijn met een 250 milliliter warm water in een grote bak die je alleen hiervoor gebruikt.
• Ga met je voeten in de bak zitten en dompel je voeten goed onder in het mengsel.
• Blijf 15 tot 20 minuten zo zitten om de voetschimmel goed te laten weken.
• Klaar? Dep je voeten goed droog. Probeer niet te ruw over de voetschimmel te wrijven. Om je voeten goed droog te krijgen, kan je ook een föhn gebruiken.
• Smeer tot slot een antischimmelcrème of -zalf op je droge voeten.

Heb je blaasjes tussen je tenen of aan de rand van je voeten door de voetschimmel? Dan hoef je deze niet door te prikken. Ze gaan op den duur namelijk vanzelf open. Wil je ze toch doorprikken omdat ze bijvoorbeeld voor pijn of belasting zorgen? Doe dit dan voorzichtig met een steriele naald.

Als je eenmaal voetschimmel hebt gehad, komt het vaak weer terug. Voorkomen is dus beter dan genezen. Dit kan je doen om voetschimmel te voorkomen:

• Was je voeten iedere dag en alleen met water. Was je voeten niet met zeep of anders alleen met een pH-neutrale zeep.
• Spoel je voeten na het douchen of badderen goed af. Zo voorkom je dat er zeepresten tussen je tenen achterblijven.
• Droog je voeten goed af na het douchen of badderen. Ook tussen je tenen! Je kan daar bijvoorbeeld een theedoek voor gebruiken.
• Krab niet aan je voeten. Als je de huid stuk maakt, kan je een bacteriële infectie oplopen.
• Trek elke dag schone sokken aan. Heb je veel last van zweetvoeten? Verwissel je sokken dan ook halverwege de dag.
• Draag sokken van ventilerend materiaal. Katoen, wol en bamboe zijn voorbeelden van luchtdoorlatende materialen.
• Was je sokken, beddengoed en handdoeken op minimaal 60 graden. Hiermee dood je de schimmelsporen.
• Draag goed ventilerende schoenen die niet te strak zitten. Zo zorg je ervoor dat je tenen genoeg ruimte hebben. Draag geen schoenen gemaakt van rubber of plastic en draag in de zomer zoveel mogelijk open schoenen, zodat je voeten kunnen luchten.
• Draag niet elke dag dezelfde schoenen, maar wissel af. Zo krijgen je schoenen de kans om te drogen.
• Draag slippers in openbare sanitaire ruimtes, zoals zwembaden en openbare douches.

Neem contact op met je huisarts als de schimmel niet overgaat, steeds erger wordt of als de schimmel steeds terugkomt.

Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos-winkel. Wat je vraag ook is, we helpen je verder.