Wat is bloedarmoede?
Bloedarmoede, ook wel anemie genoemd, is een tekort aan hemoglobine in je bloed. Hemoglobine is een eiwit dat in je longen zuurstof opneemt en dit via je bloedsomloop naar je weefsels en organen vervoert. Als je bloedarmoede hebt, wordt er dus minder zuurstof vervoerd. Je weefsels en organen krijgen dan niet genoeg zuurstof, waardoor ze minder goed functioneren.
Bloedarmoede of ijzertekort?
Bloedarmoede wordt vaak in één adem genoemd met ijzertekort. Hoewel een ijzertekort één van de meest voorkomende oorzaken van bloedarmoede is, zijn er ook andere oorzaken.
Hoe ontstaat bloedarmoede?
Bloedarmoede kan ontstaan door:
- een tekort aan ijzer, vitamine B12 of foliumzuur
- een tekort aan rode bloedcellen
- een een aangeboren, erfelijke vorm van bloedarmoede
Bloedarmoede door een tekort aan ijzer, vitamine B12 of foliumzuur
Eén van de meest voorkomende oorzaken van bloedarmoede is een tekort aan bouwstoffen die je nodig hebt om hemoglobine aan te maken. Deze stoffen zijn ijzer, vitamine B12 en foliumzuur.
Een ijzertekort kan ontstaan door:
- onregelmatig bloedverlies, bijvoorbeeld door een hevige menstruatie, bevalling of een ziekte in de darm
- een verhoogde ijzerbehoefte, bijvoorbeeld tijdens een groeiperiode of zwangerschap
- een verminderde ijzeropname, bijvoorbeeld door een maag- of darmafwijking
En tekort aan vitamine B12 kan ontstaan door:
- een tekort in je voeding, zoals bij een veganistisch dieet
- een verminderde opname, zoals bij een auto-immuunziekte of dunnedarmziekte
Ook een tekort aan foliumzuur kan ontstaan door:
- een tekort in je voeding, bijvoorbeeld als je niet of nauwelijks groenten en fruit eet
- een verminderde opname, zoals bij diarree of een dunne-darmziekte
Bloedarmoede door een tekort aan rode bloedcellen
Een tekort aan rode bloedcellen kan ontstaan door:
- plotseling hevig bloedverlies, bijvoorbeeld door menstruatie of een maagbloeding
- een verhoogde bloedafbraak of verminderde aanmaak, bijvoorbeeld door een infectie of beenmergaandoening
Ook andere ziekten kunnen leiden tot een tekort aan rode bloedcellen. Voorbeelden hiervan zijn chronisch leveraandoening, chronische reuma, niervergiftiging en een verminderde schildklierwerking.
Aangeboren, erfelijke vormen van bloedarmoede
Het kan ook zijn dat je een aangeboren, erfelijke vorm van bloedarmoede hebt.
- Bij een G6PD-deficiëntie is er sprake van een erfelijk tekort aan een bepaald enzym (G6PD) in rode bloedcellen dat nodig is om deze tegen beschadiging te beschermen. Het gevolg is dat de levensduur van rode bloedcellen erg kort is. Dit leidt bijna altijd tot een lichte vorm van bloedarmoede.
- Bij thalassemie leven de rode bloedcellen minder lang en zijn ze minder goed in staat om het zuurstof door je bloed te vervoeren. Iemand met ernstige thalassemie heeft een ernstige vorm van bloedarmoede. In Nederland worden alle pasgeboren baby’s op thalassemie getest.
Wat zijn de symptomen van bloedarmoede?
Veelvoorkomende symptomen van bloedarmoede zijn:
In sommige gevallen kunnen ook de volgende symptomen voorkomen:
- geelzucht (een gelige verkleuring van je oogwit en/of huid)
- bij ouderen: symptomen die passen bij hartklachten, zoals pijn op de borst, of bij een verminderd geestelijk functioneren, zoals verwardheid
Wat moet je doen bij bloedarmoede?
Omdat er veel verschillende oorzaken van bloedarmoede kunnen zijn, is het belangrijk altijd de hulp van je huisarts in te schakelen. Afhankelijk van de oorzaak, kan je huisarts een dieet, medicatie of, in extreme gevallen, een bloedtransfusie voorschrijven.
Hoe kun je bloedarmoede voorkomen?
Je kunt bloedarmoede niet altijd voorkomen, maar omdat het kan ontstaan door een tekort aan ijzer, vitamine B12 en foliumzuur, is het belangrijk om gezond en gevarieerd te eten volgens de Schijf van Vijf. Zo krijg je alle voedingsstoffen binnen die je lichaam nodig heeft. Twijfel je of je wel voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt, bijvoorbeeld omdat je vegetariër of veganist bent? Overleg dan met je huisarts of het nodig is om voedingssupplementen te slikken.
Bloedarmoede in de zwangerschap
Normaal ligt het hemoglobinegehalte voor vrouwen tussen de 7,5 en de 10 millimol per liter. Tijdens de zwangerschap daalt het hemoglobinegehalte in het bloed altijd. Daarom is er in de zwangerschap pas sprake van bloedarmoede als het hemoglobinegehalte lager is dan ongeveer 6,8 millimol per liter. Dit wordt vaak veroorzaakt door een tekort aan ijzer. Als dit het geval is, kun je de kans op bloedarmoede in de zwangerschap verkleinen door ijzerrijke voeding te gebruiken.
Lichte bloedarmoede (tussen de 6,5 en 6,8 millimol per liter) is niet ernstig voor jou en je kindje. Maar let op, als de hemoglobinewaarde nog verder daalt, kan er niet voldoende zuurstof meer worden vervoerd. Je klachten nemen dan toe en de toevoer van zuurstof naar je kindje neemt af waardoor groeiachterstand en ontwikkelingsstoornissen kunnen ontstaan. Daarom is het belangrijk bloedarmoede op te sporen en te behandelen tijdens de zwangerschap.
Omdat bloedarmoede tijdens de zwangerschap vrij vaak voorkomt, zal je verloskundige, huisarts of gynaecoloog die je zwangerschap begeleidt hier goed op letten. Als je bij jezelf de verschijnselen van bloedarmoede herkent, kun je dit altijd bespreekbaar maken. Tijdens de zwangerschapscontrole wordt er standaard een aantal keer je bloed gecontroleerd op bloedarmoede. Dit gebeurt met 12, 24 en soms 36 weken zwangerschap.
Wanneer moet je naar de huisarts?
Als je vermoedt dat je bloedarmoede hebt, is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts. Je huisarts kan door middel van een eenvoudig bloedonderzoek achterhalen of je daadwerkelijk bloedarmoede hebt. Daarna kan worden onderzocht wat precies de onderliggende oorzaak is en kan je huisarts je een passende behandeling voorschrijven.
Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos-winkel. Wat je vraag ook is, we helpen je verder.
