Eerste keer ongesteld: alles wat je wil weten

Menstruatie, ook wel ongesteldheid genoemd, is de (meestal maandelijkse) periode waarin je bloed verliest uit je baarmoeder. Elke maand bereidt je lichaam zich voor op een eventuele zwangerschap. De baarmoeder neemt dan een nieuwe eicel op, en de wand van je baarmoeder wordt dikker. Word je niet zwanger, dan word je 2 weken na de eisprong (ook wel ovulatie genoemd) ongesteld. Tijdens de menstruatie stoot je lichaam de overbodige laagjes van de baarmoederwand af, samen met wat bloed, lichaamsvloeistof en de onbevruchte eicel.

De gemiddelde leeftijd van de eerste menstruatie, ook wel menarche genoemd, ligt rond de 12 jaar. 95% van de meisjes wordt voor de eerste keer ongesteld tussen hun 11e en 15e jaar. Er zijn ook meisjes die al op hun 9e of na hun 15e ongesteld worden. De leeftijd waarop je voor het eerst ongesteld wordt, is voor een groot deel erfelijk bepaald.

Vaak word je pas ongesteld nadat:

• je borsten beginnen te groeien
• je een groeispurt hebt gehad
• je heupen breder zijn geworden
• je schaamhaar hebt gekregen

De eerste menstruatie kan je als volgt herkennen:  

• je vindt lichte, roodbruine afscheiding in je ondergoed
• je vindt een of meerdere druppeltjes bloed in je ondergoed

Ook kan je tijdens je eerste menstruatie last krijgen van de volgende symptomen:

• je voelt je niet lekker
• je voelt je erg emotioneel of hebt last van stemmingswisselingen
• je hebt een trekkerig gevoel in je onderbuik
• je hebt rugpijn

Deze symptomen kan je ook al ervaren vanaf een paar dagen voordat je ongesteld wordt. Heb je een vraag over je ongesteldheid of maak je je ergens zorgen over? Maak dan een afspraak bij je huisarts.

Hoeveel bloed verlies je eerste menstruatie?

Bij je eerste menstruatie, verliezen de meeste meiden ongeveer 30 tot 40 milliliter bloed, wat neerkomt op zo'n 2 tot 3 eetlepels. Dit kan wel variëren: sommige meiden verliezen iets minder, terwijl andere iets meer bloedverlies kunnen ervaren. Het bloedverlies kan vooral tijdens de eerste ongesteldheid onregelmatig zijn.

Hoe lang duurt de eerste ongesteldheid?

Bij de eerste menstruatie duurt het bloedverlies meestal tussen de 2 en 7 dagen. De duur kan variëren, omdat het lichaam nog aan het wennen is aan de hormonale veranderingen. Ook kan de duur van de menstruatie van maand tot maand verschillen.

Het is normaal dat het enkele maanden of zelfs jaren kan duren voordat er een regelmatig patroon ontstaat. Als er zorgen zijn, zoals zeer zware en lange menstruaties of extreem pijnlijke menstruaties, is het verstandig om een arts te raadplegen.

Dat klopt. De voornaamste groei is na de eerste ongesteldheid meestal achter de rug. Na de eerste menstruatie groeien meisjes gemiddeld nog 6 centimeter.

Twijfel je tussen het gebruik van maandverband, tampons, menstruatieondergoed of een menstruatiecup tijdens je menstruatie? Kies vooral voor wat jij het prettigst vindt. maandverband is eenvoudig te gebruiken, maar heeft het nadeel dat je er minder makkelijk mee kan sporten of zwemmen.

Je kan ook kiezen voor een menstruatieslip. Tegenwoordig is het menstruatieondergoed zo dun dat je bijna geen verschil merkt met normaal ondergoed!

Met tampons kan je gemakkelijker actief zijn. Wel zijn tampons, in vergelijking met maandverband, wat lastiger in te brengen. Ook kan het inbrengen en verwijderen van tampons soms pijnlijk zijn als je nog weinig bloed verliest of als de spieren van je vagina erg gespannen zijn. Let op: het wordt geadviseerd om een tampon iedere 3 tot 6 uur te vervangen. Je mag je tampon niet langer dan 8 uur inhouden, anders heb je een kans op het krijgen van de tamponziekte.

Een menstruatiecup heeft als voordeel dat je er 8 tot 12 uur lang geen omkijken meer naar hebt. Wel is het even oefenen met het inbrengen van de cup. Probeer vooral uit wat voor jou het beste werkt! Meer weten over de menstruatiecup? Lees dan onze artikelen over de menstruatiecup inbrengen en soorten menstruatiecups.

Nee, meestal niet. Zeker de eerste jaren kan de menstruatiecyclus heel onregelmatig zijn. Soms blijft de menstruatie zelfs een paar maanden uit. Deze onregelmatige cyclus komt meestal doordat je lichaam zich nog moet instellen op de hormonale veranderingen in je lichaam. Vanaf je 20e wordt het menstruatiepatroon meestal regelmatig, met een gemiddelde cyclus van 28 dagen. Maar er kunnen ook andere oorzaken zijn van onregelmatig bloedverlies. Denk aan:

• een laag lichaamsgewicht
• spanningen
• medicijngebruik
• intensief sporten
• soa’s
• medische aandoeningen als endometriose of PCOS

Vermoed je dat je onregelmatige cyclus wordt veroorzaakt door één van bovenstaande punten? Neem dan contact op met je huisarts.

Tip: zorg ervoor dat je altijd een paar tampons en/of wat maandverband in je tas hebt zitten. Zo kom je nooit voor vervelende verrassingen te staan.

Meestal is een onregelmatige menstruatiecyclus gelukkig niet gevaarlijk. Wel kan het vanwege de onvoorspelbaarheid vervelend zijn.

Je kan het beste wel naar de huisarts gaan als je naast je onregelmatige menstruatie het volgende merkt:

• je menstruatie blijft lang uit. Dit zou namelijk ook kunnen betekenen dat je zwanger bent
• je valt extreem veel af
• je ervaart klachten die kunnen wijzen op een soa

Ja, dat kan. Je kan namelijk al zwanger worden vanaf het moment dat je eerste menstruatiecyclus is begonnen. Omdat je pas aan het einde van je menstruatiecyclus ongesteld wordt, weet je niet of je eerste menstruatiecyclus al is begonnen op het moment dat je seks hebt.

Let op: je kan ook zwanger worden als je seks hebt tijdens je menstruatie.

Als je dochter voor het eerst ongesteld wordt, is het belangrijk om haar te ondersteunen waar nodig. Begin met een open gesprek waarin je haar geruststelt en uitlegt dat dit een normale stap is in het leven van een jongvolwassen vrouw. Zorg daarnaast dat ze weet hoe ze menstruatieproducten zoals maandverband of tampons moet gebruiken en geef haar een noodpakket mee voor school of de sportclub. Luister naar haar vragen en zorgen en moedig haar aan om met je te praten als ze zich onzeker voelt. Door een veilige en ondersteunende omgeving te creëren, help je haar om deze nieuwe fase in haar leven met vertrouwen tegemoet te gaan!

Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos-winkel. Wat je vraag ook is, we helpen je verder.