Wat is artrose?
Artrose is de meest voorkomende reumatische aandoening in Nederland. De kans op de aandoening neemt toe met het ouder worden. Bij artrose is overigens geen sprake van slijtage, maar van een verandering in de gewrichten. Hoe deze verandering tot stand komt is niet geheel duidelijk. Waarschijnlijk spelen een aantal factoren een rol. Met name aanleg, erfelijkheid en overbelasting. Andere namen voor artrose zijn ‘osteo-artrose’, ‘degeneratieve gewrichtsziekte’, ‘slijtagereuma’ en ‘artrosis deformans’.
Symptomen artrose
Artrose komt het meeste voor aan de handen, de heupen en de knieën. Het komt bij vrouwen tweemaal zoveel voor dan bij mannen. Artrose kan in een of meerdere gewrichten aanwezig zijn. Veranderingen in de gewrichten kunnen overigens aanwezig zijn zonder dat er klachten zijn. De volgende klachten kunnen optreden:
Pijn: artrose begint vaak met lichte pijn in het gewricht die geleidelijk aan wat erger kan worden. De pijn zit meestal in het gewricht zelf. Soms kan de pijn uitstralen naar het gebied rondom het gewricht. De pijn is vaak het hevigst na een periode van rust, bijvoorbeeld na het opstaan ’s morgens of na lang zitten. Dit wordt startpijn genoemd en verdwijnt meestal na een aantal minuten bewegen. Bij gevorderde artrose kan de pijn ook in rust en tijdens de nacht aanwezig blijven.
Stijfheid: bij artrose kunnen de gewrichten met name ’s morgens stijf zijn. Dit wordt ochtendstijfheid genoemd. Na een aantal minuten bewegen verdwijnt de stijfheid.
Veranderende gewrichten: artrose leidt vaak tot een zichtbare verandering in de gewrichten. Het gewricht kan breder worden, vervormen of een andere stand aannemen. Ook kunnen er uitsteeksels ontstaan. Met name bij artrose in de vingers kunnen deze uitsteeksels ontstaan. Dit worden de ‘noduli van Heberden’ genoemd.
Overige symptomen: bij mensen met artrose kunnen de gewrichten kraken bij beweging. Tevens kan er een ontsteking van het gewricht ontstaan. Het gewricht wordt dan dikker, roder, warmer, pijnlijker en de functie neemt tijdelijk af.
Hoe ontstaat artrose?
Een gewricht is een scharnier tussen twee of meerdere botten. Het scharnier wordt in vorm gehouden door spieren en bindweefsels. De uiteinden van de botten die het scharnier vormen, zijn bekleed met een laagje kraakbeen. De botuiteinden worden hierdoor omgeven en zijn zo beschermd tegen wrijven, krachten en schokken. Door het kraakbeen beweegt het gewricht soepeler. Bij artrose neemt de hoeveelheid en de kwaliteit van dit kraakbeen af. De botuiteinden zijn niet langer voldoende beschermd en dit leidt tot pijn. Het gewricht loopt minder soepel waardoor stijfheid ontstaat. De botuiteinden worden door de beschadiging geprikkeld en kunnen vervormen.
Is het ernstig en wat kun je verwachten?
De diagnose artrose wordt vaak door de huisarts gesteld. De klachten zijn meestal zo duidelijk dat aanvullend onderzoek, in de vorm van bijvoorbeeld een röntgenfoto, meestal niet nodig is. Er zijn geen behandelingen of medicijnen die artrose kunnen genezen. Je arts kan een behandeling voorstellen. Het doel hiervan zal zijn om klachten die je kunt hebben door de artrose, te helpen verminderen.
Hoe kun je artrose behandelen?
De behandeling is afhankelijk van de klachten, de situatie en de gezondheid en kan daarom per patiënt verschillen. Mogelijke behandelingen zijn:
Pijnstilling: bij lichte tot matige pijn wordt vaak paracetamol voorgeschreven. Wanneer je soms klachten hebt, kun je op momenten dat het nodig is een tablet paracetamol innemen. Heb je vrijwel altijd pijn? Neem dan een onderhoudsdosering pijnstillers. Dit houdt in dat je op vaste momenten van de dag paracetamol inneemt. Heb je hevige pijn of helpt paracetamol niet? Dan kan de huisarts sterkere pijnstillers voorschrijven, zoals ibuprofen en diclofenac. In het algemeen geldt dat het af te raden is pijnstillers in grote hoeveelheden te gebruiken. Overmatig gebruik kan schadelijk zijn. Overleg daarom altijd eerst met je huisarts. Een enkele keer zal je huisarts een crème voorschrijven die de huid enigszins gevoelloos maakt en de pijn vermindert.
Oefening: klachten kunnen sterk verminderen door het gewricht op de juiste manier te trainen. De fysiotherapeut kan je oefeningen leren die je thuis kunt doen. Met de hulp van een ergotherapeut leer je hoe je de dagelijkse bezigheden zoals werk, hobby’s en huishoudelijke taken het beste uitvoert met artrose.
Overbelasting voorkomen: probeer overbelasting te voorkomen. De artrose blijft verergeren wanneer eventuele overbelasting blijft bestaan. Wanneer je last hebt van artrose in de heup of knie zal de huisarts je wellicht een wandelstok adviseren. Ook overgewicht leidt tot overbelasting van de gewrichten.
Operatie: in enkele gevallen wordt een operatie uitgevoerd. Het gewricht wordt dan gecorrigeerd, vastgezet of vervangen door een prothese. Wanneer moet je naar de huisarts? Als je bij jezelf artrose vermoed, dan is het raadzaam een afspraak te maken met je huisarts. Je huisarts kan nagaan of de klachten inderdaad door artrose veroorzaakt worden en welke vorm van behandeling voor jou het meest geschikt is.
Wanneer naar de huisarts?
Als je het vermoeden heeft dat je artrose heeft, dan is het raadzaam een afspraak te maken met je huisarts. Uw huisarts kan nagaan of uw klachten inderdaad door artrose veroorzaakt worden en welke vorm van behandeling voor jou het meest geschikt is.
Wat kun je er zelf aan doen?
Je kunt zelf niets doen om de artrose te genezen. Wel kun je veel doen om de klachten te verminderen en verergering te voorkomen.
Algemene adviezen en voorzorgsmaatregelen
Je kunt het volgende doen om uw klachten te verminderen en verergering te voorkomen:
- Zorg voor een goed, gezond lichaamsgewicht. Overgewicht leidt vaak tot overbelasting van de gewrichten.
- Blijf bewegen. Wanneer je tijdelijk hevige klachten hebt, mag je het gewricht best even ontzien. Maar probeer zo snel mogelijk weer te gaan bewegen. Doe dit op een verantwoorde manier zodat je de gewrichten niet overbelast. Overleg eventueel met een fysio- of oefentherapeut hoe je de activiteiten weer op een verstandige manier kunt opbouwen.
- Houd je gewrichten warm. Warmte kan de klachten die kunnen optreden als gevolg van artrose verminderen. Zorg ervoor dat het in je omgeving niet te koud is. Probeer regelmatig te gaan zwemmen in warm water.
- Voorkom overbelasting. Gebruik bij het lopen eventueel een wandelstok. Probeer belastende bewegingen zoals traplopen en knielen zoveel mogelijk te beperken. Je merkt vaak zelf welke bewegingen je gewrichten overbelasten, doordat je daarna klachten krijgt.
Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos winkel. Wat je vraag ook is, we staan voor je klaar.
