Zindelijkheid

Je kunt je kind op verschillende manieren helpen om zindelijk te worden. Maar wanneer is je kind daar eigenlijk klaar voor? In dit artikel vertellen we je alles wat je moet weten over zindelijkheid.

Wat is zindelijkheid?

Wanneer we het hebben over zindelijkheid, bedoelen we eigenlijk altijd de zindelijkheid voor urine. Je kind is zindelijk voor urine, wanneer je kind volledig zelf kan bepalen wanneer en waar hij of zij wil gaan plassen. De meeste kinderen van drie plassen niet meer in hun broek. Het duurt dan vaak nog een half jaar tot een jaar, voordat je kind ’s nachts ook ‘droog’ is. Zindelijkheidstraining is het oefenen en omgaan met het potje en het toilet, zodat je kind geleidelijk aan zindelijk wordt.

Wat zijn de symptomen van zindelijkheid?

Een kind kan pas zindelijk worden op het moment dat hij of zij daar aan toe is. Je kind kan zelf aangeven wanneer dat zover is. Dit kan bijvoorbeeld duidelijk worden als je kind belangstelling toont voor het potje of het toilet en hier op eigen initiatief op wil gaan zitten. Wanneer je kind komt vertellen dat hij of zij in zijn luier geplast of gepoept heeft, is dat ook een teken dat je kind er aan toe is zindelijk te worden.

Hoe wordt je kind zindelijk?

Om zindelijk te kunnen worden, moet je kind een aantal ontwikkelingen doormaken, zowel op lichamelijk als emotioneel gebied.

Lichamelijke ontwikkeling

De beheersing van de blaas (en darm) is een proces dat langzaam groeit. Uiteindelijk nemen de hersenen geleidelijk de controle over de ruggenmergreflexen over. Deze ontwikkeling kan rond de leeftijd van tweeënhalf jaar leiden tot een bewuste beheersing over de blaas en de darm. Dit betekent dat het vanaf nu mogelijk is om urine en ontlasting op te houden én te wachten tot er een geschikt moment of een goede plaats komt om de behoefte te doen. Een kind dat jonger is dan tweeëneenhalf jaar, heeft nog geen goede controle over zijn sluitspieren. Training heeft dan (dus) nog weinig zin. De rijping van het zenuwstelsel verloopt niet bij ieder kind in hetzelfde tempo. Dit betekent dat niet elk kind rond tweeëneenhalf jaar zindelijk kan worden. Soms zijn zelfs kleuters van vier jaar hier nog niet aan toe.

Emotionele ontwikkeling

Kinderen moeten een aantal emotionele ontwikkelingen doormaken om zindelijk te kunnen worden. Voor jonge kinderen is de urine en de ontlasting iets wat van hen is en bij hen hoort. Tijdens het zindelijk worden, moeten kinderen de urine (of de ontlasting) bewust loslaten en dat vinden ze soms eng. Pas als een kind wat verder is in zijn ontwikkeling, overwint hij of zij deze angst. Dan is je kind emotioneel gezien in staat om zindelijk te worden. Daarnaast moet je kind ook leren om naar het potje of het toilet te gaan, op het moment dat hij aandrang voelt. Dit kan extra moeilijk zijn voor een kind, als hij aan het spelen is en zijn speelgoed in de steek moet laten om naar het toilet te gaan. Ook dit is een ontwikkelingsproces.

Hoe werkt zindelijkheidstraining?

Je kunt je kind op een aantal manieren helpen om zindelijk te worden. Hieronder hebben we de manieren voor je op een rij gezet:

• Kennismaken met het potje. Je kunt je kind alvast laten wennen aan het potje door hem naast het normale toilet te zetten en uit te leggen waar het voor is. Je kind hoeft er dan nog niet op. Zo wordt het potje iets wat er nu eenmaal bij hoort.
• Regelmatig op het potje. Wanneer je kind gewend is aan het potje, kunt je een volgende stap nemen. Als je vermoedt dat je kind aandrang heeft, probeer hem dan op het potje te zetten. Staat je kind te snel op, probeer dan iets te vinden wat zijn aandacht heeft, zodat je kind even blijft zitten.
• Belonen als het lukt. De ‘training’ zelf kan het beste zo positief mogelijk worden aangepakt. Het is verstandig om je kind dus niet te lang op het potje te laten zitten. Ook kunt je hem beter niet straffen als het (nog) niet lukt. In de broek of luier plassen is niet erg. Op het potje (of op het toilet) plassen is een prestatie. Het is belangrijk om je kind te prijzen als dit lukt. Gebruik bij voorkeur kleine of niet-materiële beloningen of maak gebruik van bijvoorbeeld een beloningssysteem met stickers.

Tips om je kindje zindelijkheid te laten worden 

Hieronder hebben we wat handige tips voor je op een rijtje gezet om je kind zindelijk te laten worden:

• Consequent zijn is belangrijk. Als het oefenen op deze manier consequent kan worden volgehouden, lukt het vrijwel altijd om kinderen zindelijk te laten worden, overdag vóór de leeftijd van vier jaar en ’s nachts vóór het zesde jaar.
• Een prettige en ontspannen sfeer rondom het zindelijk worden, is heel belangrijk. Je kind moet vooral niet gedwongen worden om op het potje te gaan zitten.
• Bij het verschonen van de luier kun je er goed op te letten of deze nog droog (en dus licht van gewicht) is. Als dat zo is, kun je proberen of je kind op het potje wil gaan zitten, en eventueel wat kan produceren. Je kunt hem er beter niet te lang op laten zitten en ook niet te dwingen om te blijven zitten.
• Als je kind zindelijk aan het worden is, kun je overstappen van luiers op luierbroekjes. Het voordeel hiervan is dat je kind ze zelf gemakkelijk aan en uit kan trekken. Bovendien worden deze vaak minder kinderachtig gevonden. Daarnaast kun je een gewone luier na een paar keer openen niet goed of helemaal niet meer sluiten. Een luierbroekje blijft wel goed zitten.
• Zolang je kind nog niet echt zindelijk is, maar overdag thuis vrijwel geen luier meer nodig heeft, kun je hem er wel een aantrekken als je de deur uit moet. Je kunt nog niet van een kind verwachten dat hij alvast zijn behoefte doet, omdat het op een later moment buiten de deur niet meer kan.

Wanneer moet je naar de huisarts?

Het is verstandig om contact op te nemen met je huisartspraktijk, als:

• Je kind ouder is dan zes jaar en nog niet zindelijk is
• Je kind weer regelmatig in zijn broek of bed gaat plassen, zonder duidelijk aanwijsbare oorzaak
• Het niet-zindelijk zijn samengaat met obstipatie, of met een onderbroken of slappe straal urine
• Je kind in de eerste vijf levensjaren een blaasontsteking heeft gehad

Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos winkel. Wat je vraag ook is, we staan voor je klaar.