De meeste mensen hebben er gemiddeld twintig: moedervlekken. Maar wat weet jij eigenlijk over deze vlekjes op je huid? Weet jij bijvoorbeeld hoe moedervlekken ontstaan, hoe je onrustige moedervlekken herkent en wanneer je naar de huisarts moet? In dit artikel vertellen we je alles over moedervlekken.
Wat zijn moedervlekken?
Moedervlekken zijn licht tot donker gekleurde, ronde vlekjes op de huid. Een moedervlek kan oppervlakkig of verheven zijn. Een verheven moedervlek is wat boller en ligt meer op de huid. De kleur wordt gevormd door een plaatselijke ophoping van pigmentcellen. Moedervlekken komen bij alle mensen voor, ongeacht huidtype of huidskleur.
Hoe ontstaan moedervlekken?
In de huid zitten cellen die pigment maken. Door de ultraviolette stralen van de zon (of zonnebank), maken deze pigmentcellen een bruine kleurstof aan. Hierdoor verkleurt je huid als je in de zon hebt gezeten. Dit pigment beschermt je huid tegen de zon. De meeste pigmentcellen zijn gelijkmatig over de huid verdeeld, maar op sommige plekken zitten de pigmentcellen op een hoopje bij elkaar. Hier kan dan een plekje ontstaan dat donkerder is dan de omgevende huid, een moedervlek. Sommige moedervlekken zijn er al sinds de geboorte, andere moedervlekken ontstaan later pas.
Factoren die invloed hebben op het ontstaan van moedervlekken zijn:
- Hormonen
- Medicijngebruik
- Erfelijke aanleg
Hoe herken je onrustige moedervlekken?
Er bestaan twee soorten moedervlekken: goedaardige moedervlekken en onrustige moedervlekken. Die laatste kunnen in sommige gevallen uitgroeien tot huidkanker, een melanoom. Onrustige moedervlekken herken je aan de volgende eigenschappen:
- Kleine, egaal bruine moedervlekken die bovenop de huid liggen. Deze moedervlekken zijn het meest gangbaar. Het risico op een melanoom is bij deze moedervlekken heel klein.
- Kleine, aangeboren moedervlekken, meestal begroeid met donkere haren. De kans dat deze moedervlekken in een melanoom veranderen, is ook erg klein. Zeker als ze kleiner zijn dan vier centimeter.
- Moedervlekken die op latere leeftijd zijn ontstaan en vlak in de huid liggen (niet verheven). Bij deze moedervlekken is de kans op een melanoom iets groter.
- Vlak in de huid liggende, wisselend gekleurde moedervlekken. Dit worden ook wel ‘atypische moedervlekken’ genoemd. Ook deze moedervlekken hebben iets meer kans om in een melanoom te ontaarden.
- Grote, aangeboren moedervlekken die minstens acht centimeter groot zijn. Bij deze moedervlekken is de kans vrij groot dat zich een melanoom ontwikkelt.
Wat kun je doen bij een moedervlek met eczeem?
Soms komen moedervlekken voor met eczeem. Deze zogeheten moedervlek van Meyerson kan jeuken door de eczeemreactie en is een reden om naar je huisarts te gaan. Meestal wordt de vlek met een ontstekingsremmende zalf behandeld, waarna de moedervlek beter kan worden beoordeeld. Vaak gaat het om een goedaardige moedervlek.
Wat kun je doen bij een moedervlek met een kleurloze ring?
Een zogenoemde 'halo moedervlek' wordt gekenmerkt door een pigmentloze ring rond de moedervlek. De ontkleurde ring kan heel smal zijn, maar ook wel een paar centimeter groot. Deze vlekken moeten goed beschermd worden tegen de zon. Ga daarom nooit in de felle middagzon zitten en gebruik een zonnebrand met een hoge beschermingsfactor. Halo moedervlekken komen het vaakst voor bij kinderen en jonge volwassenen. Ze zijn bijna altijd goedaardig, maar het is verstandig om ze te laten beoordelen door een arts.
Wanneer moet je naar de huisarts?
Moedervlekken kunnen soms geleidelijk of juist plotseling veranderen. Ze kunnen een ander uiterlijk krijgen of klachten gaan geven. Deze klachten hoeven niet meteen te wijzen op de ontwikkeling van een melanoom. Om risico's te voorkomen, is het toch aan te raden om je huisarts te raadplegen als je veranderingen waarneemt in je moedervlek.
Neem contact op met je huisarts in de volgende situaties:
- Je moedervlek verandert van kleur. Dit kan een gehele of gedeeltelijke kleurverandering zijn. Je moedervlek wordt donkerder, lichter of krijgt meerdere kleuren.
- Je moedervlek verandert van vorm. De moedervlek wordt groter, dikker of grilliger van vorm.
- Je moedervlek bloedt, jeukt, steekt of doet pijn.
- Je moedervlek is onrustig.
- Je hebt een moedervlek in combinatie met eczeem.
- Je moedervlek heeft een kleurloze ring.
- Je moedervlek krijgt een rode rand.
- Je huid in de omgeving van een moedervlek wordt rood, zonder verklaring.
- Je ontdekt een korstje of zweertje op een moedervlek.
- Je maakt je zorgen over een moedervlek.
Let op: Er zijn een aantal signalen waarbij je extra voorzichtig moet zijn met (veranderende) moedervlekken. Neem daarom altijd contact op met je huisarts als je veranderingen opmerkt bij één of meerdere moedervlekken en:
- Je eerder een vorm van huidkanker hebt gehad.
- Je een zeer blanke, lichte huid (en licht blond of rossig haar) hebt.
- Je afweeronderdrukkende medicijnen (immunosuppressiva) gebruikt.
- Je vaak in de zon (of onder de zonnebank) ligt.
- Je veel buiten bent in verband met je werk.
- Je veel moedervlekken tegelijkertijd ziet veranderen.
- Je moedervlekken ziet veranderen die al vanaf je geboorte aanwezig zijn.
Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos winkel. Wat je vraag ook is, we staan voor je klaar.
