Wat is een prikkelbare darm?
Een prikkelbare darm is een darmaandoening waarbij de darmen vaak onregelmatige bewegingen maken of waarbij de darmwand extra gevoelig en prikkelbaar is. Dit is in principe onschuldig, maar kan wel heel vervelend zijn.
Spastische darm of prikkelbare darm?
Een prikkelbare darm en een spastische darm zijn verschillende benamingen voor hetzelfde probleem. Hoewel we het vaak een spastische darm noemen, is deze benaming niet helemaal juist. De darmen zijn namelijk niet spastisch, maar trekken te snel of te langzaam samen.
Is een prikkelbare darm hetzelfde als het prikkelbaredarmsyndroom (PDS)?
Ja, een prikkelbare darm is hetzelfde als het prikkelbaredarmsymdroom. Bij ruim 60% van de mensen met PDS zijn de zenuwen in de darmwand extra gevoelig. Deze overgevoeligheid veroorzaakt typische klachten van PDS. Daarom wordt PDS ook wel prikkelbare of overgevoelige darm genoemd.
Wat zijn de symptomen van een prikkelbare darm?
Als je last hebt van een prikkelbare darm, heb je waarschijnlijk langere tijd last van afwisselende of continue buikpijn. Vaak gaat die buikpijn gepaard met minstens één van de volgende symptomen:
- Een opgeblazen gevoel
- Een wisselend ontlastingspatroon (meer dan drie keer per dag of minder dan drie maal per week naar het toilet moeten)
- Abnormale vorm van je ontlasting (harde keutels, zacht of waterig).
- Abnormaal persen
- Loze aandrang
- Slijm bij de ontlasting
- Een opgeblazen gevoel in combinatie met winderigheid
- Pijn als je op je buik drukt
- Pijn die afneemt als je naar de toilet bent geweest
Soms gaat een prikkelbare darm ook gepaard met:
- Misselijkheid
- Hoofdpijn
- Pijn in de rug en zij
- Branded maagzuur
- Minder goed verteren van voedsel
- Vermoeidheid
- Klachten bij het plassen
- Stress, angst en depressieve gevoelens
Hoe ontstaat een prikkelbare darm?
Het is nog niet helemaal duidelijk hoe een prikkelbare darm ontstaat. Volgens sommige onderzoeken ontstaat een prikkelbare darm door te weinig vezels in onze voeding. Anderen denken dat het komt door het gebruik van melkproducten. Er zijn ook nog verschillende andere oorzaken, zoals psychische spanningen, die mogelijk een rol spelen. Als je meer wilt weten over hoe je om kunt gaan met stress en spanning, vind je bij ons meer informatie over mentale gezondheid.
Wat kun je zelf doen?
Omdat er relatief weinig bekend is over de oorzaak van het prikkelbare-darmsyndroom, is er ook geen eenduidige behandeling. Wel kun je onderstaande tips doorvoeren in je leef- en voedingspatroon om zo de klachten van een spastische darm te verminderen:
- Probeer stress te voorkomen. Stress kan de klachten verergeren. Probeer dus voldoende te ontspannen, bijvoorbeeld door middel van meditatie.
- Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Dagelijks minimaal een half uur wandelen of fietsen is heel gezond. Meestal komen je darmen met wat meer beweging ook in actie en verloopt je spijsvertering soepeler.
- Eet voldoende vezels en drink veel water. Als je prikkelbare darm gepaard gaat met verstopping (obstipatie), kan het eten van voedsel met veel vezels en het drinken van veel vocht (bij voorkeur water, minimaal 2 liter per dag) raadzaam zijn. Eet daarnaast veel groente en fruit en vermijd vette voedingsproducten.
- Stop met roken. Roken prikkelt de darm en kan de klachten verergeren. Lees voor tips ons artikel over stoppen met roken.
- Probeer het FODMAP-dieet. Hiermee beperk je de inname van bepaalde koolhydraten.
- Houd in de gaten wat de klachten opwekt of juist vermindert. Dit kun je bijvoorbeeld in een dagboek bijhouden, zodat je een patroon kunt ontdekken.
- Probeer eens probiotica. Bij sommige mensen vermindert dit de klachten, maar bij anderen heeft het helemaal geen effect. Onderzoek of het voor jou werkt.
Heb je last van een onregelmatig stoelgang? Hou dan de volgende vuistregels aan:
- Ga bij aandrang naar het toilet en hou je ontlasting niet op.
- Neem de tijd voor je stoelgang.
- Probeer zo min mogelijk te persen.
Wanneer naar de huisarts?
In principe is een spastische of prikkelbare darm een onschuldige aandoening. Je loopt niet meer risico op andere ziektes en een prikkelbare darm kan zich ook niet ontwikkelen naar een andere darmaandoening. Twijfel je, maak je je erg veel zorgen of heb je last van een van onderstaande klachten? Neem contact op met je huisarts bij:
Naast deze klachten is het ook verstandig om de huisarts te raadplegen op het moment dat je in één of meer van volgende situaties zit:
- Je bent ouder dan 50 jaar.
- Hardnekkige klachten beïnvloeden je dagelijks functioneren.
- Je bent naar de (sub-)tropen of het Middellandse Zeegebied geweest.
- Je vermoedt dat de klachten een relatie hebben met medicijngebruik of voedingsmiddelen.
In samenwerking met
Drs. P.A.J. Meulenbroek (consulent), Dr. P. Fockens (consulent) en Dr. R. Breumelhof (consulent).
Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos winkel. Wat je vraag ook is, we staan voor je klaar.
