Hyperpigmentatie: wat is het en wat kan je doen?

Hyperpigmentatie is een term die wordt gebruikt om donkere vlekken op je huid te beschrijven. Deze donkere plekken ontstaan doordat je huid op sommige plekken meer pigment aanmaakt dan normaal. Deze bruine vlekken op de huid kunnen heel subtiel en klein zijn, maar kunnen ook opvallen. Vooral als ze op zichtbare plekken zitten zoals je gezicht, hals of handen. Hyperpigmentatie komt voor bij alle huidtypes, maar is vaak opvallender bij een donkere huid met meer melanine.

Wat is pigment?

Pigment, ook wel melanine genoemd, is het stofje dat kleur geeft aan je huid, haar en ogen. De aanmaak van pigment is een natuurlijk proces en helpt beschermen tegen zonlicht. Als de aanmaak van melatonine uit balans raakt, kunnen er donkere of juist lichtere vlekken (hypopigmentatie) ontstaan.

Er zijn verschillende oorzaken voor hyperpigmentatie. Soms heeft het te maken met externe factoren, zoals de zon of een huidbehandeling. Ook kan je huidtype of hormoonhuishouding een rol spelen. Wij zetten de meest voorkomende oorzaken van hyperpigmentatie voor je op een rij.

• Zon. UV-straling is een van de grootste triggers van hyperpigmentaties. Je huid maakt extra pigment aan als bescherming, wat kan zorgen voor ongelijkmatige vlekjes.
• Hormonen. Tijdens de zwangerschap of door gebruik het van de pil kunnen hormonale veranderingen de pigmentverdeling beïnvloeden.
• Getinte of donkere huid. Mensen met een getinte of donkere huid maken van nature meer pigment aan, waardoor hyperpigmentatie sneller zichtbaar kan zijn.
• Laserbehandelingen. De huid kan na een laserbehandeling (denk aan laserontharing) tijdelijk reageren met extra of juist minder pigmentvorming. Dit verschilt per huidtype.
• Irritaties of wondjes. Een puistje dat je uitknijpt, een schaafwondje of een huidreactie na het scheren: het zijn allemaal vormen van kleine huidbeschadigingen. Tijdens het herstelproces maakt de huid soms extra pigment aan, wat kan leiden tot bruine vlekjes. Dit wordt ook wel post inflammatoire hyperpigmentatie genoemd.
• Gebruik van parfum of cosmetica. Sommige geurstoffen of actieve ingrediënten in parfum kunnen in combinatie met zonlicht hyperpigmentatie veroorzaken. Denk bijvoorbeeld aan parfum dat je op je hals aanbrengt en dat vervolgens wordt blootgesteld aan de zon. Dit kan pigmentvlekken veroorzaken.
• Wrijving of druk op de huid. Strakke kleding, scheren of schuren van de huid (bijvoorbeeld onder je oksels of in de schaamstreek), kan je huid irriteren. Als reactie maakt de huid soms meer pigment aan, wat zorgt voor donkere vlekken op de huid.
• Leeftijd. Hoe ouder je wordt, hoe meer je huid wordt blootgesteld aan de zon. Hierdoor kunnen pigmentcellen actiever worden, wat ouderdomsvlekken (ook wel levervlekken genoemd) kan veroorzaken.

Hyperpigmentatie ziet er bij iedereen net even anders uit, maar er zijn een aantal typische kenmerken waar je het aan kan herkennen. Wij zetten ze voor je op een rij.

• Bruine vlekken op de huid. Deze kunnen licht- tot donkerbruin zijn en ontstaan op plekken die veel aan zonlicht worden blootgesteld, zoals je gezicht, handen of hals. De vlekken kunnen klein of groot zijn.
• Ongelijkmatige huidskleur. Soms zie je geen duidelijke vlekken, maar sommige delen van je huid zijn dan zichtbaar donkerder dan andere delen, waardoor je teint er minder egaal uitziet.
• Vlekken die lang blijven zitten. In tegenstelling tot roodheid of irritatie, blijven pigmentvlekken vaak weken tot maanden zichtbaar.
• Witte pigmentvlekken. Soms ontstaan juist lichtere vlekken op de huid, bijvoorbeeld na huidirritatie. Dit wordt ook wel hypopigmentatie genoemd. In dit geval maakt je huid juist minder pigment aan.
• Symmetrische vlekken. Bij bepaalde vormen, zoals melasma, zie je vaak vlekken die aan beide kanten van het gezicht terugkomen en symmetrisch zijn.
• Plekjes na puistjes of wondjes. Donkere plekjes die overblijven nadat je huid zich hersteld heeft van bijvoorbeeld een puistje of schaafwond.
• Lichte verkleuring rondom de vlek. De randen van het pigment kunnen scherp zijn, maar soms ook wat vervaagd overlopen in de rest van je huid.

Er zijn verschillende vormen van hyperpigmentatie, elk met hun eigen uiterlijke kenmerken. Wij zetten de meest voorkomende vormen voor je op een rij.

• Zonnevlekken. Pigmentatie van je huid door overmatige blootstelling van de zon.
• Ouderdomsvlekken (lentigo). Donkere, vlakke vlekken op de huid die vaak zichtbaar zijn op je gezicht, handen en hals door een combinatie van langdurige blootstelling aan UV-straling en ouderdom.
• Post-inflammatoire hyperpigmentatie. Donkere verkleuringen van de huid die kunnen ontstaan nadat de huid zich herstelt van een eerdere irritatie of beschadiging.
• Post-inflammatoire hypopigmentatie. Lichtere plekjes op de huid die zichtbaar worden na herstel van de huid, waarbij tijdelijk minder pigment aanwezig is.
• Melasma (zwangerschapsmasker). Onregelmatige, vaak symmetrische vlekken met een grillige vorm, vooral zichtbaar op je voorhoofd, wangen en bovenlip.
• Sproetjes (efeliden). Kleine, vaak erfelijke pigmentvlekjes die meestal verspreid voorkomen op het gezicht, schouders en armen.

Hyperpigmentatie kan eigenlijk overal op je lichaam voorkomen, maar sommige plekken zijn gevoeliger. Dat komt bijvoorbeeld door wrijving of zonlicht.

• Gezicht. Donkere vlekjes komen vaak voor op je voorhoofd, wangen of bovenlip. Hyperpigmentatie op je bovenlip wordt ook wel de pigmentsnor genoemd.
• Oksels. Donkere plekken onder je oksels kunnen ontstaan door scheren, wrijving of huidirritatie.
• Schaamstreek. De huid in dit gebied is gevoelig en reageert snel op wrijving of ontharing, wat hyperpigmentatie kan veroorzaken.
• Hals. Door parfum, sieraden of zonlicht kunnen er op je hals verkleuringen ontstaan. Je huid is hier namelijk dun en daardoor extra gevoelig.
• Handen. Omdat je handen veel worden blootgesteld aan zonlicht, ontstaat er vaker hyperpigmentatie.

Hoewel hyperpigmentatie vaak niet van de ene op de andere dag verdwijnt, kan je je huid wel een handje helpen.

• Verzorgingsproducten met niacinamide, vitamine C, retinol en AHA’s. Deze actieve stoffen worden veel gebruikt in huidverzorgingsproducten die de huid helpen er egaler uit te zien. Je vindt ze in serums, crèmes én toners.
• Thiamidol. Dit is een ingrediënt dat vaak wordt toegevoegd aan verzorgingsproducten die de huidtint helpen egaliseren. Je vindt het in diverse serums en verzorgende crèmes.
• Zonnebrandcrème. Zonlicht is een bekende trigger voor hyperpigmentatie. Een dagcrème of zonnebrand met SPF helpt om verdere verkleuring en nieuwe hyperpigmentatie te voorkomen.
• Dagelijkse huidverzorging. Kies voor een milde reiniger, een hydraterend serum en een verzorgende crème. Structuur in je routine helpt je huidbarrière sterk en gehydrateerd te houden.
• Camouflage met make-up. Een getinte dagcrème, foundation of concealer kan helpen om vlekjes optisch minder zichtbaar te maken.

Ook bestaan er speciale laserbehandelingen of chemische peelings. Dit zijn professionele behandelingen die je met een huidexpert kan bespreken. Deze zijn niet voor iedereen geschikt, en de resultaten kunnen verschillen per persoon

Pigmentvlekken door hyperpigmentatie hebben vaak tijd nodig om langzaam te verdwijnen. Verzorg je huid dus goed met voedende ingrediënten en bescherm je huid tegen de zon!

Hoewel je hyperpigmentatie niet helemaal kan voorkomen, kan je de kans erop wel verkleinen door je huid dagelijks goed te verzorgen én te beschermen. Zonlicht is een van de grootste triggers, dus het gebruik van een zonnebrandcrème met een hoge SPF is belangrijk: ook op bewolkte dagen!

Hoe lang blijft hyperpigmentatie zichtbaar?

Dat verschilt per persoon en type vlek. Soms verdwijnen pigmentvlekjes vanzelf na een paar weken, andere blijven langer zichtbaar. Goede verzorging én bescherming tegen UV-straling maken zeker een zichtbaar verschil.

Kan hyperpigmentatie vanzelf verdwijnen?

Ja, sommige vormen kunnen vanzelf minder worden. Dit kan wel maanden duren. Geduld is dus een schone zaak!

Is hyperpigmentatie hetzelfde als pigmentvlekken?

Nee, niet helemaal. Hyperpigmentatie is het proces van extra pigmentaanmaak, terwijl pigmentvlekken het zichtbare resultaat zijn.

Wil je meer weten over pigmentvlekjes? Lees er alles over in ons artikel over pigmentvlekken.

Disclaimer:

Deze blog is alleen bedoeld om nuttige informatie te geven aan onze klanten. De informatie in deze blog heeft geen therapeutische of diagnostische waarde en is niet bedoeld als vervanging voor het advies van een arts, specialist of andere professional. Heb je medische vragen? Bespreek die dan met je huisarts.