Hielprik
In Nederland krijgen alle pasgeboren baby's een hielprik. In dit artikel vertellen wij je waarom een hielprik wordt gedaan en wat je er als ouder van kunt verwachten. Lees het hier!
Wat is een hielprik?
De hielprik is een onderzoek waarbij bloed wordt afgenomen bij een pasgeboren baby door middel van een krasje in de hiel. Dit bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van een aantal zeldzame ziektes, o.a.:
- Phenylketonurie (PKU)
- Congenitale hypothyreoidie (CHT)
- Adrenogenitaal syndroom (AGS)
Phenylketonurie (PKU)
PKU is een erfelijke ziekte waarbij een bepaald enzym ontbreekt (het pfenylalaninehydroxylase). Hierdoor wordt een ander aminozuur (phenylalanine) uit de voeding niet afgebroken. Er komt dan teveel van dit aminozuur in het bloed. Als je kind hier langdurig teveel van in het bloed heeft, kan er een beschadiging van de hersenen ontstaan. Een ernstige ontwikkelingsachterstand kan hier het gevolg van zijn.
Als de hielprik aanwijzingen geeft dat uw kind mogelijk PKU heeft, zal in het ziekenhuis aanvullend bloedonderzoek worden uitgevoerd. De helft van kinderen blijkt daadwerkelijk PKU te hebben, de andere helft van de kinderen niet.
Congenitale hypothyreoidie (CHT)
Bij CHT werkt de schildklier veel te traag of helemaal niet meer. Soms is er geen schildklier aangelegd, in andere gevallen kan de schilkier geen schildklierhormoon aanmaken. Wanneer de schildklier vanaf de geboorte onvoldoende werkt, zal je kind een ontwikkelings- en groeiachterstand oplopen.
Tijdige behandeling kan een groot deel van de groei- en ontwikkelingsachterstand voorkomen. Als de hielprik aanwijzingen geeft dat je kind mogelijk CHT heeft, zal er in het ziekenhuis aanvullend bloedonderzoek plaatsvinden.
Adrenogenitaalsyndroom (AGS)
Het adrenogenitaal syndroom is een erfelijke aangeboren afwijking waarbij de bijnier niet normaal functioneert. De bijnier is een orgaan dat drie hormonen aanmaakt: aldosteron, cortisol en testosteron. De bijnier wordt aangestuurd vanuit de hypofyse, een kliertje in de hersenen. Bij AGS kan de bijnier niet voldoende cortisol aanmaken. Om toch te zorgen dat er voldoende cortisol aangemaakt zal worden, geeft de hypofyse veel signalen af om de bijnier te stimuleren. Daardoor wordt er veel van de hormonen testosteron en aldosteron aangemaakt, terwijl dit niet nodig is. Door het teveel aan testosteron gaat het uiterlijk van een meisje op dat van een jongetje lijken. Soms zelfs zo sterk, dat bij de geboorte gedacht wordt dat er een jongetje geboren is. Door het teveel aan aldosteron raakt de water- en zouthoeveelheid van het lichaam ontregeld en kan er gemakkelijk forse uitdroging bij een baby ontstaan.
Als de hielprik aanwijzingen geeft dat je kind mogelijk AGS heeft, zal in het ziekenhuis aanvullend bloedonderzoek plaatsvinden. Door het vroeg opsporen kan snel een behandeling gestart worden. Hiermee kan vaak schade worden voorkomen.
Hoe ziet de procedure van de hielprik eruit?
- De aanvraag. Zodra je baby is aangegeven bij de burgerlijke stand, wordt automatisch geregeld dat je baby een hielprik krijgt. Je hoeft dus in principe zelf dus niets te ondernemen. Als bij je kind acht dagen na de geboorte nog geen hielprik is verricht, is het verstandig om contact op te nemen met de Dienst Vaccinvoorziening en Preventieprogramma's (DVP).
- De uitslag. Als er bij de hielprik geen afwijkingen worden gevonden, krijg je geen bericht over de uitslag. Mochten er wel afwijkingen in het bloed gevonden worden, dan zal de huisarts contact met je opnemen.
- Een tweede prik. Soms moet de hielprik nogmaals worden uitgevoerd, bijvoorbeeld als bij de eerste prik te weinig bloed is afgenomen. Je krijgt hier automatisch bericht van.
- De kosten. Er zijn geen kosten verbonden aan de hielprik.
Hoe wordt de hielprik gedaan?
Vóór het afnemen van de hielprik wordt ervoor gezorgd dat het voetje van je kind goed doorbloed is. Dat kan bereikt worden door het voetje van je kind even in een warm water van 37 graden Celcius te houden, of door het tussen twee handen warm te wrijven. Zo wordt de bloeddoorstroming van het voetje bevorderd.
Je kunt zelf de doorbloeding stimuleren door gedurende een kwartier voor de prik een warme kruik bij de voetjes van je baby te leggen. Zorg wel dat deze kruik niet te heet is en dat hij goed dichtgedraaid zit. Je kunt het beste een goed sluitende kruikenzak om de kruik doen en de kruik in een extra handdoek rollen.
Wanneer is de uitslag van de hielprik bekend?
De uitslag van de hielprik is binnen vier weken bekend. Omdat de onderzochte aandoeningen heel zeldzaam zijn, laat het onderzoek meestal geen afwijkingen zien. Daarom is afgesproken dat je alleen bericht krijgt als afwijkingen gevonden worden. In dat geval wordt de uitslag naar je huisarts gestuurd.
Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos winkel. Wat je vraag ook is, we staan voor je klaar.
Artikel opslaan