Lichamelijke klachten: symptomen van stress?

Stress betekent letterlijk spanning en ontstaat wanneer er te lang te veel spanning in je lichaam aanwezig is. Iedereen heeft weleens last van stress, maar de ene persoon kan er gevoeliger voor zijn dan de ander. Hoe langer de stressklachten aanhouden, hoe langer het duurt om ervan te herstellen. Wanneer stress té lang aanhoudt, kan dit overspannenheid of een burn-out tot gevolg hebben. Op een stressmoment komen er allerlei hormonen vrij die je lichaam helpen om in actie te komen. Hierdoor worden bijvoorbeeld je hartslag en ademhaling sneller. Is het stressmoment achter de rug, dan keert je lichaam terug naar zijn gewone staat. Dit ervaar je dan als opluchting: de spanning glijdt van je af. Allerlei gebeurtenissen kunnen stress uitlokken. Denk aan:

• een ingrijpende gebeurtenis
• kleine dagelijkse irritaties, zoals de file
• een examenperiode (dit wordt ook wel examenstress genoemd)
• drukte op werk
• piekeren over een lichamelijke klacht of over de toekomst

Het menselijk lichaam geeft niet alleen tijdens een stressvolle situatie een stressreactie. Dit kan ook later komen, wanneer de spanning juist vermindert. Een bekend voorbeeld hiervan is spanningshoofdpijn die pas in het weekend of aan het begin van de vakantie ontstaat.

Kom je in een stressvolle situatie terecht, dan reageert je lichaam daarop door stresshormonen als adrenaline en cortisol aan te maken. Deze hormonen zorgen ervoor dat:

• je hart sneller gaat kloppen
• je ademhaling versnelt
• je bloeddruk stijgt
• je spieren zich aanspannen
• je immuunsysteem een boost krijgt
• je een hogere pijngrens krijgt

Je lichaam wordt op deze manier eigenlijk startklaar gemaakt om te vechten of vluchten. Deze reactie kwam vroeger goed van pas als je bijvoorbeeld oog in oog stond met een wild dier, maar tegenwoordig hebben we te maken met andere stress-situaties. Denk aan hoge werkdruk, geldproblemen en het verlies van een dierbaar persoon.

Als je regelmatig stress ervaart dan kan je supplementen nemen. Supplementen met bijvoorbeeld valeriaan en rozenwortel kunnen ontspannend en rustgevend werken tijdens drukke werkzaamheden. Ook kan het helpen bij geestelijke druk en inspanning.

Stress uit zich op verschillende manieren, dus de symptomen van stress lopen ver uiteen. Zo kan stress voorkomen op zowel lichamelijk, cognitief als emotioneel vlak. Stress kan bepaalde emoties uitlokken of versterken. Voorbeelden van deze emoties zijn:

• angst
• frustratie
• boosheid
• prikkelbaarheid

Wanneer we stress ervaren, reageert ons lichaam hier automatisch op met het gevoel van angst. Angst is een natuurlijke stressreactie en een vaak gehoord symptoom van stress. Want zodra er gevaar op de loer ligt, reageert ons lichaam hierop met angst zodat je alert bent en het gevaar uit de weg kunt gaan. Vandaar dat chronische stress zich vaak uit in angstklachten. Wanneer je gestrest bent heb je vaak ook een korter lontje en kan je soms wat feller uit de hoek komen dan normaal gesproken.

Cognitieve stresssymptomen

Wanneer je veel stress ervaart kan dit van invloed zijn op je gedachten. Stress zorgt voor verstoring van mentale processen, waaronder het verwerken van informatie. Symptomen van stress op cognitief vlak zijn onder andere:

• vergeetachtigheid
• veel piekeren, lang wakker liggen
• concentratieproblemen
• obsessieve gedachten

Stress hoeft niet te zorgen voor negatieve bijwerkingen zolang de ervaren spanning niet lang blijft hangen of constant aanwezig is. Er zijn zelfs aanwijzingen dat kortdurende stress ook een positief effect kan hebben op je functioneren, bijvoorbeeld als je een deadline moet halen. Het wordt daarom ook wel 'gezonde stress' genoemd. Let op: dit betekent niet dat stress ook echt gezond is maar de stress kan in dit geval niets kwaad.

Sta je voor langere tijd onder hoge druk? Door bijvoorbeeld een stressvolle baan of examenstress? Dan kunnen stresshormonen wel een negatief effect hebben op je lichaam en kunnen er lichamelijke klachten ontstaan. Stress die lang aanhoudt, wordt daarom ook wel ongezonde stress genoemd.

Langdurige stress geeft door voortdurende aanspanning van spieren bijvoorbeeld hoofd-, nek- en rugpijn. Dit komt doordat spieren tijdens stressvolle periodes onvoldoende tijd krijgen om te herstellen. De spieren verzuren en gaan pijnlijk aanvoelen. Dit proces kan ook 's nachts optreden. Bij het opstaan, kun je je dan stram en stijf voelen.

Ook klachten zoals duizeligheid, eczeem, darmklachten en hartklachten kunnen een gevolg zijn van langdurige stress. Dit zijn symptomen die kunnen ontstaan bij kortdurende én langdurige stress:

• hoofdpijn, nek-, en rugklachten en stijfheid bij opstaan
• hyperventilatie
• slapeloosheid
• koude handen of voeten
• wazig zien en dubbel zien
• hoge bloeddruk en hartklachten (lees ook onze tips om een hoge bloeddruk te verlagen)
• maag- en darmklachten/li>
• duizeligheid
• depressie en burn-out
• vatbaarheid voor ziekten en infecties
• onrustige gevoelens
• somberheid en prikkelbaarheid
• chaotisch gedrag en vergeetachtigheid

Het bijhouden van een dagboek kan je helpen om het verband tussen stress en lichamelijke klachten te ontdekken. Beschrijf dagelijks niet alleen op wat er gebeurt, maar beschrijf daarbij ook hoe je je voelt. Zo kun je ook achteraf zien wat de oorzaak was van je stress, zelfs als je dat op het moment zelf nog niet doorhad. Verder kunnen de volgende tips helpen bij het voorkomen van stress en lichamelijke klachten:

De lichamelijke reacties die optreden bij stress kunnen soms bezorgdheid en irritaties oproepen. Ook het lang aanhouden van de klacht kan tot ongerustheid leiden. Je vraagt je bijvoorbeeld af: 'hoe lang gaat dit nog duren?' en 'gaat dit ooit nog over?' Zulke gedachten en irritaties kunnen weer tot een nieuwe stressreacties leiden. Zo kom je terecht in een negatieve spiraal van stress, lichamelijke klachten en daardoor nog meer stress. Met als resultaat: langdurige stress én vervelende lichamelijke klachten. Soms zelfs tot lang na de oorspronkelijke reden waardoor je stress had!

Of stress de oorzaak is van je lichamelijke klacht(en), kan niet met een eenvoudige test worden aangetoond. Wel kan worden gezocht naar aanwijzingen hiervoor. Eerst moet worden uitgesloten dat de lichamelijke klacht het gevolg is van een lichamelijke ziekte of afwijking.

Vooral als er geen duidelijke lichamelijke ziekten of afwijkingen worden gevonden, kan het zijn dat stress een rol speelt. Een belangrijke aanwijzing hiervoor is het tegelijkertijd optreden van verschillende klachten, zoals:

• continu aanwezige rugpijn
• regelmatig hoofdpijn
• stijfheid bij opstaan
• vermoeidheid

Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos-winkel. Wat je vraag ook is, we helpen je verder.