Ondergewicht

Ondergewicht kan zowel door lichamelijke als psychische oorzaken ontstaan. Wil je weten wat de symptomen van ondergewicht zijn en wat je eraan kunt doen? Lees het hier!

Wat is ondergewicht?

Er is sprake van ondergewicht als je te weinig weegt. Het eetpatroon, de stofwisseling en de natuurlijke aanleg spelen een rol bij het ontstaan van ondergewicht. Bij een eetstoornis als anorexia nervosa eet iemand zo weinig dat er een levensbedreigende situatie kan ontstaan. Deze stoornis komt vooral voor bij jonge vrouwen. Bij sommige lichamelijke aandoeningen kan ook ondergewicht ontstaan.

Met de Quetelet Index kun je nagaan in welke mate je gewicht past bij je bouw. Dit kun je doen wanneer je twintig jaar of ouder bent; voor mensen onder de twintig jaar is deze onbetrouwbaar. Je berekent dit door je gewicht (in kilo’s) te delen door het kwadraat van je lengte (in meters). De Quetelet Index wordt ook wel BMI, Body Mass Index genoemd en wordt als volgt geïnterpreteerd:

• 14 – 17: ondergewicht 
• 18 – 24: normaal gewicht
• 25 – 30: overgewicht
• > 30: ernstig overgewicht

Wat zijn de symptomen van ondergewicht?

Ondergewicht gaat gepaard met een aantal lichamelijke en psychische verschijnselen.

Lichamelijke verschijnselen

Ondergewicht kan gepaard gaan met lichamelijke en psychische problemen. Bij ernstig ondergewicht kunnen de volgende verschijnselen optreden:

• Je menstruatie stopt (amenorroe)
• Je borsten worden kleiner
• Je verlangen naar seksuele activiteiten verdwijnt
• Je hebt last van hartkloppingen
• Je hebt slaapproblemen
• Je hoofdhaar valt uit
• Er groeit donshaar op je lichaam en in je gezicht
• Je darmen worden 'lui' waardoor je stoelgang moeizaam en langzaam verloopt
• Je handen en voeten raken opgezwollen

Psychische verschijnselen

Een aantal belangrijke psychische verschijnselen die bij mensen met ondergewicht optreden, kunnen zijn:

• In jezelf gekeerd raken
• Als 'moeilijk' worden ervaren door de omgeving
• Moeite hebben met je concentratie op bijvoorbeeld studie of werk (als gevolg van de lichamelijke uitputting)

Hoe ontstaat ondergewicht?

Ondergewicht kan door een aantal factoren worden veroorzaakt.

Lichamelijke oorzaken

De behoefte aan energie (die we uit voedsel halen) verschilt per persoon. Als je lichaam niet voldoende energie uit de voeding kan halen, gaat het teren op haar reserves. De 'ruststofwisseling' is de minimale hoeveelheid energie die je lichaam nodig heeft als er geen inspanning geleverd wordt. Deze ruststofwisseling wordt door je schildklier geregeld en is bij magere mensen vaak hoger dan bij minder magere mensen. Er wordt dan in rust meer energie verbruikt.

Er bestaan ook aandoeningen waarbij de stofwisseling te snel verloopt. Je schildklier wordt dan te actief, je ruststofwisseling gaat omhoog en reserves worden verbruikt. Het gevolg hiervan is dat je gewicht verliest. Vaak bestaan daarnaast ook andere verschijnselen, zoals: gejaagdheid, vermoeidheid en transpiratie.

Psychologische oorzaken

Op televisie en in tijdschriften wordt een kleine kledingmaat meestal als ideaal gesteld. Veel meisjes en vrouwen streven dan ook naar een kleine maat, terwijl dit maar voor een zeer kleine groep mensen is weggelegd. Het streven naar dit schoonheidsideaal kan verstrekkende gevolgen hebben.

Vooral bij jonge vrouwen kan extreem lijnen zich ontwikkelen tot een eetstoornis, zoals anorexia nervosa. Hierbij kan er een gevaarlijk ondergewicht ontstaan. Deze vrouwen hebben een intense angst om dik te worden. Op verschillende manieren wordt geprobeerd gewicht kwijt te raken: weinig eten, braken en het gebruik van laxeermiddelen.

Een andere eetstoornis die ook vooral bij jonge vrouwen voorkomt is bulimia nervosa. Hierbij komen vreetbuien voor, die worden gevolgd door overgeven. Eetstoornissen gaan vaak gepaard met psychische problemen, zoals een lage zelfwaardering of andere problemen in het persoonlijk leven.

Wat kun je zelf aan ondergewicht doen?

• Ga na of je gezond en genoeg eet. De behoefte aan voedingsstoffen is in de leeftijdsperiode van 12 tot 25 jaar verhoogd, omdat je dan in de groei bent. Drie maaltijden en twee tussendoortjes is de standaard. Groente, brood, vlees, pasta/rijst/aardappelen en fruit heb je dagelijks nodig. Melkproducten zijn belangrijk voor een gezonde groei van de botten.
• Ga je eetpatroon na. Dit kun je bijvoorbeeld doen door een eetdagboek bij te houden. Je krijgt dan inzicht in wat je eet en wat je niet eet. Je kunt zelf werken aan het verbeteren van het eigen eetpatroon of, als dit niet lukt, hulp zoeken.

Wanneer moet je naar de huisarts?

Als je vermoedt dat je te mager bent, dan is het raadzaam om dit te laten onderzoeken door je huisarts. Met het berekenen van de BMI kan je huisarts vaststellen of dit inderdaad het geval is. Je huisarts informeert ook naar je eetpatroon, en controleert of er aanwijzingen zijn voor een lichamelijke ziekte.

Ook als je gewicht normaal is, maar je wel verschijnselen van een eetstoornis bij jezelf merkt, is het belangrijk om je huisarts te bezoeken. Hij kan samen met jou een passende manier vinden om weer een gezond eetpatroon op te bouwen. Dit kan eventueel met behulp van een diëtist of psycholoog.

Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom langs in de dichtstbijzijnde Etos winkel. Wat je vraag ook is, we staan voor je klaar.