Paniekstoornis

Wat is een paniekstoornis?

Er is sprake van een paniekstoornis als je last hebt van terugkerende aanvallen van hevige angst en paniek. Deze paniekaanvallen komen meestal onverwacht en lijken zonder aanleiding te beginnen. Tijdens zo'n aanval kun je erg bang zijn om je zelfbeheersing te verliezen, ‘gek’ te worden of bijvoorbeeld een hartaanval of hersenbloeding te krijgen. Tussen de paniekaanvallen zijn er meestal weinig klachten van angst. Vaak vermijd je wel situaties waarin je bang bent dat je een paniekaanval krijgt.

Veel mensen hebben in hun leven wel eens een paniekaanval of iets wat daar erg op lijkt gehad. Je hebt meer kans een paniekaanval te krijgen als je erg moe of gestresst bent, je je in een vreemde situatie bevindt, of onder invloed bent van alcohol of drugs.

Als je een keertje een paniekaanval hebt, betekent dat niet meteen dat er sprake is van een paniekstoornis. Daarvoor moet je meerdere heftige aanvallen in korte tijd hebben. Verder moeten de aanvallen niet samenhangen met een bepaalde situatie waar je bang voor bent, zoals vliegen of spreken in het openbaar. Dan is er namelijk sprake van een fobie. Bij een paniekstoornis is er geen verband tussen de situatie en de aanval.

Hoe herken je een paniekstoornis?

Een paniekaanval begint plotseling en bereikt in maximaal een minuut of tien een hoogtepunt. Je kunt tijdens de paniekaanval last hebben van de volgende verschijnselen, die elkaar ook kunnen versterken:

Een heftig en intens gevoel van algemene angst
Hartkloppingen, een bonzend hart of een snelle hartslag
Overmatig zweten
Trillen of beven
Een gevoel van ademnood, benauwdheid of het gevoel te stikken
Pijn of een onaangenaam drukkend gevoel op de borst
Misselijkheid of maag- en darmklachten
Duizeligheid, licht in het hoofd of het gevoel alsof je gaat flauwvallen
Een onwerkelijk gevoel, alsof de dingen om je heen niet echt zijn
De angst om de controle over jezelf te verliezen of ‘gek’ te worden
De angst om dood te gaan
Een verdoofd of tintelend gevoel in je ledematen
Het plotseling heel warm of heel koud krijgen

Hoe ontstaat een paniekstoornis?

Een paniekstoornis wordt vaak veroorzaakt door de ‘angst voor de angst’. De eerste paniekaanval is dan zo’n heftige ervaring geweest, dat je bang wordt om nog een keer een paniekaanval te hebben. Ook kunnen andere factoren een rol spelen bij het ontstaan van een paniekstoornis, zoals:

Het sneller als angstaanjagend ervaren van signalen vanuit of van buiten het lichaam.
Erfelijke factoren die een kind meer of minder gevoelig maken voor angst.
Stressvolle tijden of periodes van veranderingen.

Wanneer moet je naar de huisarts bij een paniekstoornis?

Als je last hebt van paniekaanvallen, is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts. Hoe sneller je een probleem met paniekaanvallen aanpakt, hoe makkelijker het behandeld kan worden. Van cognitieve gedragstherapie onder begeleiding van een psycholoog is bijvoorbeeld bekend dat het goede resultaten oplevert bij mensen met een paniekstoornis.

Wat kun je doen als je een paniekstoornis hebt?

Hoewel paniekaanvallen erg beangstigend kunnen zijn, zijn ze niet gevaarlijk. Echt waar: je wordt niet gek en je krijgt geen hartaanval. Natuurlijk is het wel erg vervelend, al helemaal als de paniek uit de hand loopt. Daarom hebben wij wat tips voor je:

Probeer zo min mogelijk te vermijden. Door enge situaties uit de weg te gaan, werk je de paniekstoornis alleen maar in de hand.
Praat over je angstgevoelens. Je staat niet alleen, veel mensen hebben wel eens langs van angst.
Leer ontspannen, bijvoorbeeld door dagelijks ontspanningsoefeningen te doen.
Doe ademhalingsoefeningen. Daardoor kun je weer een gevoel van controle op de situatie krijgen.
Analyseer je angstgevoelens en word je bewust van de gedachten die je hebt. Probeer angstige gedachten om te vormen tot positieve gedachten, die je sterker doen voelen en die geen paniek in de hand werken. Die gedachten kun je bijvoorbeeld opschrijven en bij je dragen, zodat je er altijd naar kan kijken.
Stel jezelf gerust als je je paniekerig voelt, bijvoorbeeld door zacht tegen jezelf te zeggen: ‘Je kunt dit aan.’
Zoek afleiding in spannende situaties, zodat je niet wordt meegesleept in de angst.
Bereid je voor op situaties die je eng vindt, bijvoorbeeld door oplossingen te bedenken voor problemen waarvan je denkt dat ze gaan gebeuren. Schrijf ze op en neem ze mee. Als je door de paniek dan minder helder kunt denken, kun je je eerder bedachte oplossingen even teruglezen.

Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos winkel. Wat je vraag ook is, we staan voor je klaar.

Artikel opslaan