Hyperventilatie

Je wordt uit het niets overvallen door een gevoel van angst. Je raakt in paniek en begint heel snel te ademen. Waarschijnlijk heb je last van hyperventilatie. Geen zorgen: hyperventilatie is niet gevaarlijk en stopt meestal binnen een half uur. Maar wat is hyperventilatie precies en wat kun je er tegen doen? Wij vertellen je er alles over.

Wat is hyperventilatie?

Ademen is noodzakelijk voor het opnemen van zuurstof en het uitscheiden van koolzuur via de longen. Hoe vaak en hoe diep je ademhaalt, wordt normaal gesproken afgestemd op je lichamelijke inspanning van dat moment. Je ademhaling gaat bijvoorbeeld sneller als je rent, omdat de behoefte aan zuurstof dan toeneemt. Bij hyperventilatie haal je te snel en/of te diep adem voor de lichamelijke inspanning die je levert. Je ademhaling gaat dan bijvoorbeeld als een gek tekeer, terwijl je gewoon aan de eetkamertafel zit. Door het hyperventileren wordt het zuurstofgehalte in je bloed te hoog en het koolzuurgehalte in je bloed te laag. Hyperventilatie komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Hoe ontstaat hyperventilatie?

Hyperventilatie ontstaat meestal in een periode waarin je erg gespannen of angstig bent, bijvoorbeeld na het overlijden van een dierbaar persoon of na het uitgaan van een relatie. Door de spanningen gaat je ademhaling sneller dan nodig is en lijkt het alsof je lichaam zich voorbereidt op een inspanning zoals rennen of vechten. Je lichaam maakt op zo’n moment stresshormonen, zoals adrenaline, aan. Hierdoor kun je hartkloppingen en een benauwd gevoel krijgen. Dit kan ervoor zorgen dat je nog angstiger wordt.

Wat zijn de symptomen van hyperventilatie?

Hyperventilatie herken je in de eerste plaats aan een snelle en/of diepe ademhaling. Andere symptomen van hyperventilatie kunnen zijn:

• Ademhalingsklachten. Zo kun je last krijgen van kortademigheid, een beklemd gevoel op de borst en veel gaan zuchten.
• Hartklachten. Je kunt last krijgen van hartkloppingen en pijn of steken op de borst ervaren.
• Krampklachten. Je spieren kunnen stijf worden en je handen kunnen gaan trillen. Ook kun je last krijgen van kramp in je handen en tintelingen krijgen in je handen of rond je mond.
• Klachten van het centrale zenuwstelsel. Je kunt last krijgen van duizeligheid, transpireren, hoofdpijn en een droge mond. Ook kun je het opeens warm of koud krijgen, kan het zwart voor je ogen worden en kun je het gevoel krijgen dat je gaat flauwvallen.
• Maagdarmklachten. Je kunt last krijgen van misselijkheid, buikpijn, een opgeblazen gevoel en moeten overgeven.
• Andere klachten. Je kunt last krijgen van spanning, angst, paniek, vermoeidheid en er kunnen slaapproblemen ontstaan.

Vaak komen de klachten in aanvallen voor. Zo’n aanval bestaat uit een plotselinge, hevige angst en kan zich uiten in veel van de lichamelijke klachten zoals hierboven beschreven.

Wat te doen bij hyperventilatie?

Bij het ontstaan van angstgevoelens of hyperventilatie, is het verstandig om zo rustig mogelijk proberen te ademen. Hiermee kunnen je klachten verdwijnen. Dit kun je doen om je ademhaling tot rust te brengen:

• Doe ademhalingsoefeningen. In ons artikel over ademhalingsoefeningen tegen stress vind je drie makkelijke ademhalingsoefeningen, waarmee je je adem weer tot rust brengt.
• Adem vijf minuten in een plastic zakje. Houd het zakje over je neus en mond en laat een stukje van het zakje luchten, zodat er nog zuurstof in kan komen.
• Probeer jezelf af te leiden. Doe dit bijvoorbeeld door hardop te gaan lezen of kniebuigingen te doen.

Het is goed om je te beseffen dat een hyperventilatie-aanval altijd vanzelf overgaat. Een hyperventilatie-aanval duurt bijna nooit langer dan een half uur. Je kunt er daarom ook voor kiezen om te wachten tot de spanning vanzelf zakt en de gevoelens verdwijnen.

Kun je hyperventilatie voorkomen?

Om hyperventilatie te voorkomen, is het belangrijk om te ontdekken in welke situaties je klachten ontstaan. Krijg je bijvoorbeeld vaak last van hyperventilatie in stressvolle tijden op werk, op drukke openbare plekken of juist als je in kleine ruimtes bent? Tip: schrijf iedere keer na een hyperventilatie-aanval op in welke situatie deze is ontstaan. Zo ontdek je gemakkelijker een patroon.

Ben je erachter welke situaties angst of spanning bij je oproepen? Dan kun je kijken of je zelf iets kunt doen om deze angst en spanning te verminderen. Probeer bijvoorbeeld eens meer te ontspannen in stressvolle tijden, kijk of meditatie iets voor je kan betekenen of praat over je angsten met vrienden of familie. Kom je er zelf niet uit?

Maak dan een afspraak bij je huisarts.

Is hyperventilatie gevaarlijk?

De klachten die je ervaart door hyperventilatie zijn erg vervelend, maar kunnen gelukkig geen kwaad. Er ontstaat geen blijvende schade door hyperventilatie. Wel kun je erg lijden onder de klachten. Ook kan de angst voor een nieuwe aanval je beperken in je leven, omdat je bepaalde situaties gaat vermijden.

Heb jij het gevoel dat je door hyperventilatie wordt beperkt in je leven? Maak dan een afspraak bij je huisarts.

Wanneer moet je naar de huisarts?

Neem in de volgende gevallen contact op met je huisarts:

• Je hebt een beklemd gevoel op de borst, die niet verdwijnt bij rust.
• Je bent erg kortademig en je denkt dat het niet door hyperventilatie komt.
• Je hebt vaak last van hyperventilatie.
• Je wordt door hyperventilatie beperkt in je leven.
• Je ervaart veel klachten van hyperventilatie.
• Je maakt je zorgen.

Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos winkel. Wat je vraag ook is, we staan voor je klaar.