Obesitas

Obesitas heeft nadelige gevolgen voor je gezondheid. Het is dan ook belangrijk hier iets aan te doen. Wat zijn de risico’s van obesitas? En wat kun je er zelf tegen doen? In dit artikel vertellen we je er meer over.

Wat is obesitas?

Obesitas (overgewicht) ontstaat wanneer mensen meer energie opnemen dan ze gebruiken. Dit betekent dus dat je meer eet dan je nodig hebt. Hieruit volgt dat je op twee manieren obesitas kunt aanpakken. Je eet minder zodat je dus minder energie opneemt, of je beweegt meer en wordt actiever zodat je meer energie verbruikt.

De beste manier om af te vallen is een combinatie van meer bewegen en gezonde voeding. Gezonde voeding in de juiste hoeveelheden kan voor verlaging van het lichaamsgewicht zorgen. De hulp van een diëtiste kan je daarbij helpen.

Wanneer is er sprake van obesitas?

Obesitas is de term die gebruikt wordt bij ernstig overgewicht: dat is overgewicht die de gezondheid in gevaar kan brengen. Obesitas wordt meestal veroorzaakt door een ongezonde levensstijl: te veel eten, (met name vet en koolhydraten) in combinatie met te weinig lichaamsbeweging. Bij een aantal mensen is het obesitas te wijten aan een stofwisselingsstoornis, bijvoorbeeld door een afwijking aan de schildklier.

Een toename van het gewicht bij het naderen van de middelbare leeftijd is normaal. Slechts enkele kilo's méér is geen obesitas. Obesitas komt het meest voor bij mensen van middelbare leeftijd, maar mensen kunnen er op alle leeftijden last van krijgen.

Er zijn allerlei methodes om te bepalen of iemand zo’n obesitas heeft dat hij risico's voor zijn gezondheid loopt. Het meest bekend is de Quetelet Index (QI), die ook wel Body Mass Index (BMI) heet. Je kunt je BMI berekenen met onze BMI calculator . De resultaten betekenen het volgende:

• < 18: ondergewicht
• 18-25: gezond gewicht
• 25-30: iets te zwaar
• > 30: veel te zwaar

Er is nog een andere methode die eenvoudig zelf kan worden toegepast. Daarbij wordt de tailleomtrek gemeten. Deze blijkt een goede indruk te geven van de hoeveelheid lichaamsvet en de hoeveelheid vet in de buikholte. Een andere methode is de middel-heup ratio (MHR). Dit is de verhouding tussen middel- en heupomtrek. De hoeveelheid vet in de buikholte wordt er redelijk door aangegeven, maar MHR zegt niets over de totale hoeveelheid vet in het lichaam.

Hoe ontstaat obesitas?

Hieronder bespreken we de oorzaken van obesitas.

Teveel eten

Wanneer worden mensen te dik? Kort gezegd is het antwoord eenvoudig: als er méér wordt gegeten dan het lichaam nodig heeft, wordt het overschot in de vorm van vet opgeslagen.

Waarom wordt er teveel gegeten?

Sommige mensen eten niet alleen als ze trek hebben, maar ook als ze zich verdrietig, lusteloos of alleen voelen. Anderen kunnen bijvoorbeeld de drang niet weerstaan om te eten. De echte oorzaak ligt soms in je onderbewustzijn, of in het eetgedrag dat je (jezelf) hebt aangeleerd. Het is dan ook belangrijk erachter te komen waarom je teveel eet.

Verkeerd eten

Het komt vaak voor dat er te vet wordt gegeten. Gemiddeld is 40 – 45% van de calorieën afkomstig van vet. Bij een gezonde voeding is dit maximaal 30%. Vet is de grootste leverancier van energie en bevat veel meer calorieën dan eiwit en koolhydraten. Maar aan het gevoel dat je genoeg hebt gegeten draagt vet maar weinig bij. Dat gevoel wordt vooral bepaald door de hoeveelheid eten dat in de maag aanwezig is.

Het is dus belangrijk vet in je voeding te beperken. Daarnaast moeten we ervoor zorgen dat het vet dat op één dag wordt gegeten, gelijkmatig over de maaltijden wordt verdeeld. Het kan al helpen wanneer je je eetgewoonten in kaart brengt, zodat je je bewust wordt wát je eet.

Wat zijn de risico's van obesitas?

Een beetje overgewicht is niet erg. Maar wanneer er sprake is van lichaamsgewicht dat gevaren voor de gezondheid met zich meebrengt, is het verstandig iets aan het overgewicht te gaan doen.

Bij obesitas bestaat een grotere kans op een te hoog cholesterolgehalte en een te hoge bloeddruk. Dit zijn factoren die beide de kans op hart- en vaatziekten verhogen. Obesitas is ook van invloed op ziekten zoals slechter wordende gewrichten (‘artrose’) in handen en knieën, lage rugpijn en jicht.

Daarnaast kan obesitas ook galblaasaandoeningen, kortademigheid en slaapstoornissen tot gevolg hebben. Afvallen is voor mensen met ernstig overgewicht (BMI >30) is dan ook noodzakelijk.

Wat kun je zelf tegen obesitas doen?

Je kunt zelf actie ondernemen op de volgende gebieden:

• Een dieet volgen waarbij de hoeveelheid energie die de voeding per dag levert kleiner is dan de hoeveelheid energie die je lichaam per dag verbruikt.
• Het zorgen voor méér lichaamsbeweging, dus voor een groter verbruik van energie.

Bij de behandeling van obesitas is motivatie van doorslaggevende betekenis. Hieronder hebben we voor je op een rijtje gezet wat je kunt doen:

• Afvallen door gezonde voeding. Niet minder, maar anders eten is voor afvallen vaak al genoeg. Een goed eetplan helpt daarbij.
• Let op vet. Vet is de grootste leverancier van energie. Het is belangrijk vet in de voeding te beperken, maar helemaal zonder vet kan ons lichaam niet. Let hierbij op verzadigde en onverzadigde vetten.
• Eetplan. Bij een goed eetplan krijgt je lichaam alle stoffen die het nodig heeft. Bekijk bijvoorbeeld de nieuwe schijf van vijf eens voor een gezond voedingspatroon.
• Sporten of bewegen. Bewegen is altijd goed, voor iedereen, of je nu aan de lijn doet of niet. Wie regelmatig sport zet z’n spieren aan het werk. Naast sporten is het altijd goed meer te bewegen. Lees bijvoorbeeld eens onze 7 tips om meer te bewegen.
• Geen tijd? 'Geen tijd' of 'geen geld' zijn argumenten die je gemakkelijk kunt gebruiken als je het niet kunt opbrengen regelmatig te gaan sporten. Gelukkig zijn er genoeg alternatieven. Ga bijvoorbeeld eens met de fiets naar het werk, maak een wandeling in je pauze of doe thuis wat oefeningen.

Soms lukt het even niet en blijkt in de praktijk dat gezonde voeding en méér lichaamsbeweging op lange termijn niet voor voldoende resultaat zorgen. Maar geef niet op, want er zijn nog meer mogelijkheden.

• Begeleiding van een diëtist. Onder de deskundige leiding van een diëtist kan een dieetplan worden opgesteld.
• Psychotherapie. Er bestaan verschillende instituten waar je in kleine groepen gesprekstherapieën kan volgen. Psycho- of gedragstherapeuten helpen de motivatie te vergroten, het eetgedrag te veranderen en andere factoren zoals stress te bepalen en te verminderen.
• Operaties. Wanneer afvallen ondanks aanpassing van het voedings- en bewegingspatroon én een behandeling met medicijnen door de arts niet tot stand komt, wordt bij er soms besloten tot een chirurgische ingreep. Meestal gaat het daarbij om het verkleinen van de maag. Dit resulteert in een sterk verminderde opname van voedsel en daardoor gewichtsvermindering.

Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos winkel. Wat je vraag ook is, we staan voor je klaar.